Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
105 treff

Bokmålsordboka 52 oppslagsord

intens

adjektiv

Opphav

gjennom fransk og engelsk, fra latin intensus, av intendere ‘strekke ut’; jamfør intendere

Betydning og bruk

  1. sterk, kraftig, heftig
    Eksempel
    • føle en intens uvilje mot noen;
    • intense farger;
    • vi ble revet med av skuspillernes intense spill;
    • en sterk og intens roman
  2. brukt som adverb: hardt, energisk
    Eksempel
    • arbeide intenst
Artikkelside

sperreild

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

intens, vedvarende ild (3) for å hindre framrykkende fiende
Artikkelside

si seks

Betydning og bruk

Se: seks
  1. være svært kraftig eller intens
    Eksempel
    • hun fikk et slag så det sa seks;
    • en krise som sier seks
  2. være svært bra
    Eksempel
    • en prestasjon som sa seks;
    • bandet spilte så det sa seks
Artikkelside

seks

determinativ kvantor

Opphav

norrønt sex

Betydning og bruk

  1. grunntallet 6
    Eksempel
    • være seks år;
    • seks meter lang;
    • klokka var mellom seks og sju
  2. karakteren 6, som er den beste karakter i ungdomsskolen og den videregående skolen
    Eksempel
    • få 6 i matematikk

Faste uttrykk

  • si seks
    • være svært kraftig eller intens
      • hun fikk et slag så det sa seks;
      • en krise som sier seks
    • være svært bra
      • en prestasjon som sa seks;
      • bandet spilte så det sa seks
Artikkelside

stanksopp

substantiv hankjønn

Opphav

av stank

Betydning og bruk

sopp (1) med form som en fallos og en intens kvalmende lukt, som vokser i skog og parker nord til Trøndelag;
Phallus impudicus
Artikkelside

teppebombing

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

tett og intens bombing av et område
Artikkelside

tankevirksomhet

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

det å bruke tankene
Eksempel
  • spørsmålet krever mye tankevirksomhet;
  • det pågikk intens tankevirksomhet i eksamenssalen
Artikkelside

mettet, metta

adjektiv

Betydning og bruk

  1. i kjemi: (om stoff) som har tatt opp i seg størst mulig mengde av et annet stoff
    Eksempel
    • mettet vanndamp;
    • mettede fettsyrer;
    • en mettet løsning;
    • i mettet tilstand
  2. som er fylt opp helt eller fylt opp av noe annet
    Eksempel
    • et mettet marked gjorde det vanskelig å tjene penger på mobilsalg
  3. intens eller konsentrert
    Eksempel
    • få en mettet gjengivelse av fargen med god fargedybde
Artikkelside

anspent

adjektiv

Opphav

av anspenne

Betydning og bruk

Eksempel
  • en anspent stemning
  • brukt som adverb:
    • lytte anspent
Artikkelside

dyp 2, djup 2

adjektiv

Opphav

norrønt djúpr

Betydning og bruk

  1. som rekker langt nedover eller innover;
    som har bunnen langt nede fra overflaten eller langt inne
    Eksempel
    • sjøen er 80 favner dyp;
    • deponering av CO2 på dypt vann;
    • en dyp dal;
    • et dypt sår
    • brukt som adverb:
      • bukke og neie dypt
  2. i overført betydning: tung, alvorlig, sterk, intens
    Eksempel
    • lokalsamfunnet er i dyp sorg;
    • perioden var preget av dypt alvor;
    • gjøre et dypt inntrykk
    • brukt som adverb:
      • jeg er dypt uenig i hva du sier;
      • se en dypt inn i øynene;
      • være dypt ulykkelig;
      • såre noen dypt;
      • være dypt religiøs
  3. som ligger lavt på toneskalaen;
    Eksempel
    • en dyp tone
  4. Eksempel
    • dyp stillhet;
    • dypt mørke
    • brukt som adverb:
      • den har en dypt rød farge
  5. skjult, underliggende;
    vanskelig å fatte
    Eksempel
    • den var dyp!
    • et dypt svar;
    • et dypt blikk;
    • livets dypere spørsmål
  6. Eksempel
    • gå i dype tanker;
    • være en dyp natur

Faste uttrykk

  • på dypt vann
    uten ordentlig greie på det en driver med eller snakker om;
    ille ute;
    på tynn is
    • vi kaster oss ut på dypt vann, men noen garanti for at vi lykkes, kan vi ikke gi
Artikkelside

Nynorskordboka 53 oppslagsord

intens

adjektiv

Opphav

gjennom fransk og engelsk, frå latin intensus, av intendere ‘strekkje ut’; jamfør intendere

Tyding og bruk

  1. sterk, kraftig, hissig
    Døme
    • kjenne ein intens uvilje mot nokon;
    • intense fargar
  2. brukt som adverb: hardt, energisk
    Døme
    • arbeide intenst
Artikkelside

seie seks

Tyding og bruk

Sjå: seks
  1. vere svært kraftig eller intens
    Døme
    • ballen traff han så det sa seks;
    • dei jobba så det sa seks;
    • dette er krise som seier seks
  2. vere svært bra
    Døme
    • eit vitnemål som seier seks;
    • ho kunne svare for seg så det sa seks
Artikkelside

seks

determinativ kvantor

Opphav

norrønt sex

Tyding og bruk

  1. grunntalet 6
    Døme
    • vere seks år;
    • seks meter lang;
    • klokka var mellom seks og sju
  2. skulekarakteren 6, som er den beste karakteren i ungdomsskulen og den vidaregåande skulen
    Døme
    • få 6 i matematikk

Faste uttrykk

  • seie seks
    • vere svært kraftig eller intens
      • ballen traff han så det sa seks;
      • dei jobba så det sa seks;
      • dette er krise som seier seks
    • vere svært bra
      • eit vitnemål som seier seks;
      • ho kunne svare for seg så det sa seks
Artikkelside

stanksopp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sopp (1) med form som ein fallos og ein intens kvalmande lukt, som veks i skog og parkar nord til Trøndelag;
Phallus impudicus
Artikkelside

teppebombing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tett og intens bombing av eit område
Artikkelside

tankeverksemd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å bruke tankane
Døme
  • problemet krev mykje tankeverksemd;
  • det pågjekk intens tankeverksemd i eksamenssalen
Artikkelside

spaning 2

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å spile eller strekkje ut;
  2. intens interesse eller iver;
Artikkelside

djup 2

adjektiv

Opphav

norrønt djúpr

Tyding og bruk

  1. som rekk langt nedetter eller innetter;
    som har botnen langt nede frå overflata eller langt inne
    Døme
    • eit djupt vatn;
    • sjøen er 80 famnar djup;
    • ein djup dal;
    • eit djupt sår
    • brukt som adverb
      • grave djupt;
      • skipet ligg djupt i sjøen
  2. i overført tyding: tung, sterk, hard, stor
    Døme
    • familien er i djup sorg;
    • noko ein må ta på djupaste alvor;
    • historia gjorde eit djupt inntrykk
    • brukt som adverb
      • ser kvarandre djupt inn i auga;
      • orda såra henne djupt;
      • vere djupt religiøs
  3. som ligg lågt på toneskalaen;
    Døme
    • ei djup røyst
  4. Døme
    • djupt mørker
    • brukt som adverb
      • djupt blå
  5. vanskeleg (å fatte);
    løynd, underliggjande
    Døme
    • eit djupt blikk;
    • eit djupt svar;
    • den gåta er for djup for meg;
    • ha ei djupare meining
  6. Døme
    • gå i djupe tankar;
    • vere ein djup natur

Faste uttrykk

  • på djupt vatn
    utan ordentleg greie på det ein driv med eller snakkar om;
    ille ute;
    som inneber risiko;
    på tynn is
    • vi kasta han eigenleg ut på djupt vatn utan å vite om han ville klare det
Artikkelside

ytst

adjektiv

Opphav

norrønt ýztr; jamfør ytre (2

Tyding og bruk

  1. som er, ligg lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side og liknande), som ligg lengst borte (frå sentrum og liknande);
    som er nærmast havet
    Døme
    • ytste garden;
    • det var ytst på kanten;
    • ytste øyane;
    • ytste odden;
    • frå den ytste landsenden;
    • det var ytst på tunga mi – eg hadde nær sagt det;
    • ytste laget, skalet;
    • ytste fingertuppen – del av fingertuppen lengst ute
    • i religiøst mål:
      • det ytste mørkeret – stad lengst frå Gud der fullstendig mørker rår
    • som adverb: lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side o l)
      • ytst på kanten, stupet;
      • han sat ytst på benken;
      • ytst ute på neset;
      • ytst hadde han ein tjukk genser
  2. etter nytestamentleg gresk eskhatos ‘sist’
    Døme
    • den ytste tida – siste tida, tida før dommedag
    • om person:
  3. sterkast, størst mogleg, overmåte intens, særs djuptgåande;
    òg: prekær, på livet laus
    Døme
    • i den ytste einsemd;
    • i den ytste naud
  4. mest langtdriven;
    mest konsekvent, mest reindyrka
    Døme
    • til dei ytste konsekvensar;
    • i sine ytste former

Faste uttrykk

  • den ytste dagen
  • gjere sitt ytste
    gjere det ein kan;
    yte sitt beste
  • liggje på sitt ytste
    liggje for døden
  • til det ytste
    til grensa av det moglege;
    i aller høgste grad
    • spenninga er driven til det ytste;
    • utnytte noko til det ytste;
    • han er harmfull til det ytste
Artikkelside

sterk

adjektiv

Opphav

norrønt sterkr

Tyding og bruk

  1. som har stor kraft;
    Døme
    • vere sterk i armane;
    • ein sterk mann;
    • bilen har sterk motor
  2. som toler mykje, varer lenge;
    solid, varig
    Døme
    • ein sterk kjetting;
    • sterke sko
  3. Døme
    • ein sterk stat;
    • opposisjonen er sterk
  4. Døme
    • vere sterk i trua;
    • ha ein sterk vilje
  5. med stor innverknad;
    handlekraftig
    Døme
    • han vil vere den sterke mannen i regjeringa
  6. Døme
    • bruke sterke ord;
    • bruke sterke middel;
    • filmen hadde mange sterke scener
  7. Døme
    • vere i sterk sinnsrørsle
  8. intens, kraftig
    Døme
    • sterk lyd;
    • sterk varme;
    • sterk storm
    • brukt som adverb:
      • føle sterkt for noko;
      • det regna sterkt;
      • ha sterkt blå auge;
      • prisane er sterkt nedsette
  9. flink, god
    Døme
    • vere sterk i rekning;
    • eit felt med mange sterke løparar;
    • gå eit sterkt løp
  10. med kraftig lukt, smak eller verknad
    Døme
    • sterk kaffi;
    • sterkt brennevin
  11. i språkvitskap: utan ending i grunnform eller bøying;
    til skilnad frå svak (9)

Faste uttrykk

  • sterk bøying
    om verb i germanske språk: bøying utan tillagd ending i preteritum, ofte med vokalendring i rotstavinga;
    jamfør linn bøying og svak bøying
    • verb som ‘grine’ og ‘bite’ har sterk bøying
  • sterk side
    god eigenskap
    • viljen til å hjelpe dei som er i naud, er ei sterk side ved folk
  • sterke saker
    • alkohol eller andre rusmiddel
    • noko som vekkjer oppsikt eller er sjokkerande
      • vald og brotsverk er ofte sterke saker
  • sterke verb
    i germanske språk: verb som dannar preteritum utan bøyingsending, ofte med vokalendring i rotstavinga;
    til skilnad frå linne verb
    • 'grine' og 'bite' er døme på sterke verb
Artikkelside