Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
86 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 86 oppslagsord

førframtid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

samansett verbalform som markerer at ei handling har skjedd i fortida, sett frå eit punkt i framtida;
presens futurum perfektum
Døme
  • i ‘innan i morgon skal eg ha skrive fire sider’ står ‘skal ha skrive’ i førframtid
Artikkelside

gryande

adjektiv

Opphav

av gry (2

Tyding og bruk

  1. som byrjar å lysne
    Døme
    • gryande morgon
  2. som byrjar å vekse fram
    Døme
    • ein gryande mistanke;
    • ei gryande kjensle;
    • gryande motstand
Artikkelside

førehandsstemme 2

førehandsstemma

verb

Opphav

jamfør stemme (2

Tyding og bruk

stemme før valdagen;
Døme
  • frå i morgon kan ein førehandsstemme
Artikkelside

fredagsmorgon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

morgon på ein fredag
Artikkelside

snakkast

verb

Tyding og bruk

tale med;
Døme
  • vi snakkast i morgon
Artikkelside

vente 2

venta

verb

Opphav

norrønt vænta; av von (1

Tyding og bruk

  1. halde seg i ro;
    Døme
    • stå og vente (utanfor);
    • pasientane lyt vente;
    • vent og sjå!
    • berre vent – eg finn deg nok!
    • vente med middagen;
    • vente på noko;
    • vente til alle er komne
  2. vere budd, klar, ferdig
    Døme
    • middagen ventar
    • i presens partisipp:
      • hoppe inn i ein ventande bil
  3. rekne med (som sannsynleg)
    Døme
    • vente gjester (til kvelds);
    • vente barn;
    • dei hadde ikkje venta (seg) eit slikt svar;
    • det var ikkje anna å vente
      • ho er ventande i morgon – ho kjem (truleg) i morgon

Faste uttrykk

  • venta seg
    (om kvinne) skal føde (barn)
Artikkelside

utstå

verb

Opphav

som II stå

Tyding og bruk

  1. halde ut, tole, fordra
    Døme
    • eg kan ikkje utstå den fyren
  2. bli utsett, vente
    Døme
    • dette kan utstå til i morgon
Artikkelside

unnvere

unnvera

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av lågtysk ent- eller untberen, eigenleg ‘tole å sakne’; omlaga etter vere (4

Tyding og bruk

vere utan
Døme
  • eg kan ikkje unnvere vaskemaskinen;
  • den turen kunne eg godt ha unnvore;
  • kan du unnvere ein tiar til i morgon? – låne bort
Artikkelside

truleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som det ser ut til å vere eller bli;
    som ein kan rekne med;
    • (ein) truleg etterfølgjar er NN;
    • ei lite truleg utvikling;
    • det er truleg at det blir streik
  2. ofte som adverb:
    • det blir truleg streik;
    • ho kjem truleg i morgon
Artikkelside

tidleg 2

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt tíðligr; lågtysk tidelik

Tyding og bruk

  1. som ligg nær byrjinga av noko;
    som høyrer til, har plass blant dei første i ei rekkje;
    som høyrer til, gjeld første delen av eit tidsavsnitt (til dømes dag, veke, år, periode)
    Døme
    • på eit tidleg tidspunkt;
    • eit tidleg nummer;
    • ei tidleg utgåve;
    • ein tidleg fase;
    • tidleg morgon;
    • tidleg på dagen;
    • byrje dagen tidleg;
    • stå tidleg opp;
    • stå opp, leggje seg tidleg;
    • i dag, i morgon tidleg;
    • tidleg og seint – støtt;
    • tidleg i veka, på våren;
    • i hans tidlegaste ungdom;
    • ho flytta tidleg heimanfrå;
    • tidleg mellomalder, gotikk;
    • i tidlegare tider;
    • frå dei tidlegaste tider;
    • han er ikkje så sterk no som tidlegare – som før
  2. som står før, lenger framme;
    Døme
    • trykket ligg på ei tidlegare staving
    • som hender, går føre seg før (noko anna)
      • eit tidlegare tog
    • frå ei tid som ligg lenger attende
      • ein tidlegare kollega
  3. (som hender) i god tid (før noko tek til)
    Døme
    • vere tidleg ute;
    • møte fram (for) tidleg;
    • du må vere tidlegare ute! – før
    • som hender, kjem før enn vanleg, normalt
      • tidleg frukost;
      • gå tidleg (frå arbeidet);
      • den tidlegaste vinteren i manns minne;
      • tidleg ekteskap – ekteskap mellom unge;
      • i dei tidlegaste delane av bygda har såinga kome i gang alt – der våren kjem først;
      • tidlege grønsaker
    • som adverb: før enn normalt
      • bli tidleg vaksen;
      • vere tidleg utvikla
    • som adverb: om kort tid, snart
      • kor tidleg går den første bussen?
      • vi får svar tidlegast til veka;
      • i tidlegaste fall

Faste uttrykk

  • i tidlegaste laget
    før det er naudsynt
Artikkelside
Side 7 av 9