Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
87 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 86 oppslagsord

dixieland

substantiv inkjekjønn

Uttale

diksilænˊn

Opphav

frå engelsk; av namnet Original Dixieland Jazz Band, der Dixie(land) er ei nemning for sørstatane i USA

Tyding og bruk

jazzstil frå New Orleans, med kollektiv improvisasjon og inga markering av etterslaga
Døme
  • norske plater med dixieland
Artikkelside

årsak

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt órsǫk, frå lågtysk orsake ‘grunn, påskot’; eigenleg ‘opphavleg sak’

Tyding og bruk

  1. noko som er ein føresetnad eller eit vilkår for noko anna;
    • årsak og verknad;
    • for stor fart er årsak til mange ulykker;
    • finne årsaka til feilen;
    • dette hende av naturlege årsaker;
    • bli, vere årsak til noko;
    • han sa opp stillinga av årsaker berre han sjølv visste;
    • få årsak til å gjere noko;
    • gjere noko utan årsak
  2. i uttrykk:
    • inga årsak! – brukt som svar på ein takk el. ei orsaking
Artikkelside

von 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ván, (v)ón

Tyding og bruk

  1. det at noko er rimeleg, truleg, tenkjeleg
    Døme
    • det er von og inga visse;
    • det er von det blir sein vår;
    • det er størst von til det – det er mest rimeleg
  2. (tru på) mogleg (tenleg eller skadeleg) hending i framtida;
    Døme
    • det er von både til vinst og tap;
    • bu seg på alle voner
  3. det at ein ventar eller ynskjer seg noko godt;
    det å sjå fram til at noko godt eller tenleg skal hende;
    håp; jamfør vonom
    Døme
    • svaret hennar kveikte voner for han;
    • von er fattigmanns rikdom;
    • gjere seg falske voner;
    • leve i vona
  4. noko som lovar godt;
    noko(n) som det knyter seg lyse framtidsutsikter til
    Døme
    • oljen er vår von;
    • det er von i hengande snøre
  5. stad der ein kan gjere god fangst, få stor grøde og liknande
    Døme
    • dei fiska i alle vonene

Faste uttrykk

  • kome or vona
    miste trua
  • på alle voner
    for å vere heilt trygg
  • på begge voner
    på det uvisse
  • på vona
    på slump, på lykke og fromme
  • vones før
    før ein ventar det, heller snart
  • våga vona
    late det stå til
Artikkelside

vinning

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vinningr m ‘bate’; av vinne (3

Tyding og bruk

  1. det å vinne, tene noko;
    forteneste, eigedomsauke
    Døme
    • berre tenkje på eiga vinning;
    • konto for tap og vinning;
    • vinninga går opp i spinninga – sjå spinning
  2. Døme
    • det er inga vinning i tiltaket
Artikkelside

verdilaus, verdlaus

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan økonomisk verdi
    Døme
    • verdilaust skrot
  2. til inga nytte;
    utan innhald
    Døme
    • verdilause opplysningar;
    • ein verdilaus avtale;
    • ei verdilaus oppfinning
Artikkelside

utrygge, utryggje

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

utsikt

substantiv hokjønn

Opphav

etter tysk; av ut og sjå (2

Tyding og bruk

  1. høve til å sjå (vidt) utover;
    Døme
    • ha (god) utsikt (over dalen)
  2. det ein kan sjå frå eit nokså høgt punkt;
    Døme
    • nyte den vakre utsikta
  3. stad der ein ser vidt utover
    Døme
    • gå opp på utsikta
  4. det som ser ut til å hende framover;
    Døme
    • framtidsutsikt;
    • vêrutsikt;
    • det er inga utsikt til betring;
    • det er gode, dårlege (el. lyse, mørke) utsikter i bransjen;
    • utsiktene for årsveksten;
    • det er el. har lange utsikter med prosjektet – er langt fram
Artikkelside

utrygd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

utakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

inga takt;
ikkje samsvar
Døme
  • gå i utakt;
  • vere i utakt med tida, grasrota, fleirtalet
Artikkelside

utakk

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

inga takk;
Døme
  • få berre utakk for strevet
Artikkelside
Side 6 av 9