Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
106 treff

Bokmålsordboka 71 oppslagsord

ikke være tørr bak ørene

Betydning og bruk

(egentlig om nyfødte spedbarn, som er fuktige bak ørene) være for liten, for ung, for umoden;
Se: øre
Artikkelside

ha øre for

Betydning og bruk

ense etter, bry seg om (noe); ha sans for;
Se: øre
Artikkelside

vende det døve øret til

Betydning og bruk

ikke ville høre;
Se: øre
Artikkelside

på øret

Betydning og bruk

(stemme) nøyaktig;
Se: øre
Artikkelside

i gjeld til opp over ørene

Betydning og bruk

med svært stor gjeld;
Se: øre
Artikkelside

komme en for øre

Betydning og bruk

å få høre, få greie på (noe);
Se: øre
Artikkelside

ikke ville høre på det øret

Betydning og bruk

avvise noe som en annen nevner;
Se: øre
Artikkelside

tute ørene fulle med

Betydning og bruk

stadig ta opp igjen eller mase (på noen) (om noe);
Se: øre
Artikkelside

holde i ørene

Betydning og bruk

passe strengt på (at en annen oppfører seg riktig);
Se: øre
Artikkelside

med et halvt øre

Betydning og bruk

(lytte) uten å høre skikkelig etter;
Se: øre
Artikkelside

Nynorskordboka 35 oppslagsord

toøres

adjektiv

Tyding og bruk

som har verdien eller lyder på to øre
Artikkelside

tolvskilling

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eldre sølvmynt, frå 1816 = ⅒ dalar, i 1875 = 40 øre
Artikkelside

tiøre

substantiv hankjønn

Opphav

av øre (1

Tyding og bruk

tiøres mynt
Artikkelside

tiøres

adjektiv

Tyding og bruk

som har verdien eller lyder på ti øre
Døme
  • ein tiøres karamell
Artikkelside

spann 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt spann

Tyding og bruk

  1. rundt kar, romfang med bøyel til å bere i
    Døme
    • blekkspann;
    • bærspann;
    • mjølkespann;
    • plastspann;
    • spann med lok;
    • spann og spade
  2. før: eining for skatteskyld
    Døme
    • eit spann svarer til tre øre el. 72 merker
  3. før: vekteining for korn
    Døme
    • eit spann svarer til ei halv våg som er om lag ni kilo
Artikkelside

skilling

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skillingr, truleg frå lågtysk, eller gammalengelsk; kanskje samanheng med skjold (2

Tyding og bruk

  1. i eldre tid: nordisk mynteining (brukt i Noreg til 1875)
    Døme
    • 1 dalar = 120 skilling;
    • 1 skilling = 3 ½ øre
  2. pengestykke
    Døme
    • toskilling;
    • tolvskilling;
    • tre blanke skillingar;
    • spare på skillingen og la dalaren gå – sjå dalar (1)
  3. pengar
    Døme
    • tene nokre skillingar;
    • bruke skilling
Artikkelside

påslag

substantiv inkjekjønn

Opphav

tyding 1 etter svensk

Tyding og bruk

  1. tillegg, auke i høve til ein sum som er fastsett tidlegare
    Døme
    • eit påslag på 20 øre timen;
    • påslag i drosjetaksten – grunntakst for ein køyretur i tillegg til kilometertaksten
  2. (eigar)merke som ein har slått (med merkjeøks) i tømmerstokk
  3. metallstykke som er festa til noko til vern, styrking eller pynt;
Artikkelside

prakke

prakka

verb

Opphav

frå lågtysk prachen ‘tigge’

Tyding og bruk

  1. i uttrykk:
  2. refleksivt:
    Døme
    • prakkast med pliktarbeid – mødast
  3. Døme
    • prakke på kvart øre

Faste uttrykk

  • prakke på ein
    nøyde, presse, tvinge ein til å ta mot (noko)
Artikkelside

flat 2

adjektiv

Opphav

norrønt flatr

Tyding og bruk

  1. lite eller ikkje skrånande;
    Døme
    • flat mark;
    • eit bygg med flatt tak;
    • ein flat veg;
    • tomtene ligg i flatt terreng;
    • sende ei flat pasning
    • brukt som adverb
      • garden ligg flatt og fint
  2. utan store forhøgningar eller fordjupingar;
    Døme
    • ein båt med flat botn;
    • ho sette seg på den flate steinen;
    • løpe ned den flate skråninga;
    • flat som ei fjøl;
    • slå med flat hand
  3. tynn og brei;
    skiveforma
    Døme
    • ei lita flat pakke
    • brukt som adverb
      • bli klemd flat;
      • slå nokon flat
  4. Døme
    • han vart flat da vi avslørte han
  5. Døme
    • ein flat vits
  6. med høg grad av jamstilling og deltaking i staden for underordning;
    til skilnad frå hierarkisk
    Døme
    • den flate strukturen i mange norske verksemder;
    • dei fekk flatare organisering på avdelinga
  7. om avgift, skatt eller liknande: som blir rekna ut etter ein fast prosentsats;
    til skilnad frå progressiv (2)
    Døme
    • flat skatt;
    • flat skattlegging;
    • flate avgifter

Faste uttrykk

  • flat rente
    uforandra rente over eit visst tidsrom
  • flatt batteri
    batteri som er utladd
  • flatt dekk
    dekk (på køyretøy) utan luft i
  • ikkje fem flate øre
    ingen ting
    • det har ikkje vorte løyvd fem flate øre til prosjektet
  • leggje seg flat
    vedgå ein feil
Artikkelside

femøre

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mynt som lyder på fem øre
Artikkelside
Side 3 av 8