Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
20 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 20 oppslagsord

den fjerde verda

Tyding og bruk

(restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer av di desse folkegruppene ikkje har nemnande politisk innverknad;
Sjå: verd
Artikkelside

hustuft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. stad med restar etter hus;
    jamfør tuft (1, 1)
    Døme
    • finne hustufter frå bronsealderen
  2. tomt til eit hus;
    jamfør tuft (1, 2)
Artikkelside

gytje

substantiv hokjønn

Opphav

av gyte (1

Tyding og bruk

  1. rogn hos fisk;
    poseforma kroppsdel som rogna ligg i
  2. slamliknande jordart av organiske restar, brukt til bad eller omslag mot revmatisme og liknande
Artikkelside

forsvarsanlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

anlegg (2) bygd som ein del av forsvaret
Døme
  • militære installasjonar og forsvarsanlegg;
  • restar av tidlegare forsvarsanlegg, murar og bygningar
Artikkelside

årmole

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt ørmul n fleirtal ‘leivningar, restar’; år- same opphav som or (4 og ør-

Tyding og bruk

Døme
  • det var ikkje årmolane att
Artikkelside

verd 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt verǫld av verr ‘mann’ og ǫld ‘alder’; eigenleg ‘menneske-, tidsalder’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • verda skal gå under;
    • det finst verder bortanfor vår verd
  2. særleg i bunden form eintal: jorda; jamfør jord (1);
    jordkula; jamfør jordkule
    Døme
    • alle land i verda;
    • folk frå heile verda;
    • frå alle kantar av verda
    • ved uventa møte mellom folk:
      • verda er ikkje stor!
      • eg gjer det ikkje for alt i verda – ikkje for nokon pris
    • område utanfor heimstaden, det store utland
      • dra, reise ut i verda;
      • den store, vide verda
    • stivna genitiv:
      • til verdsens ende
    • del av jorda
      • den tredje verda – u-landa i Afrika, Asia og Latin-Amerika;
      • den frie verda – landa med demokratisk styreform
    • i spørjande utrop:
      • kva i all verda er det du gjer?
  3. alle menneske
    Døme
    • ei heil verd ynskjer fred;
    • ei heil verd i sorg
  4. særleg i bunden form eintal: tilværet, livet
    Døme
    • draumeverd;
    • dyreverd;
    • forretningsverd;
    • setje barn til verda;
    • kome seg fram i verda;
    • ikkje greie alt her i verda;
    • ta verda som ho kjem;
    • trekkje seg attende frå verda – isolere seg;
    • få ei sak ut av verda;
    • leve i to ulike verder – ha ulike livsformer;
    • som å kome til ei anna verd
    • i nektande utrop:
      • selje garden? – Aldri i verda!
  5. Døme
    • før i verda

Faste uttrykk

  • den fjerde verda
    (restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer av di desse folkegruppene ikkje har nemnande politisk innverknad
  • den gamle verda
    Asia, Europa og Nord-Afrika
  • den nye verda
    Amerika og Australia
  • forlate verda
    døy
  • forsake denne verda
    gje avkall på det verdslege livet
  • kome til verda
    bli fødd
Artikkelside

soyakake

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

restar av soyabønner etter at mesteparten av olja er pressa ut
Artikkelside

sigerhue, sigerhuve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

restar av fosterhinna som finst på hovudet hos somme nyfødde barn, og som etter gammal tru skulle føre lykke med seg
Artikkelside

fyringsolje

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

hydrokarbonblanding av petroleum brukt til fyring

Faste uttrykk

Artikkelside

fossil 2

adjektiv

Opphav

av latin fossilis, av fossa ‘grav’, opphavleg med tyding ‘det som ein finn ved å grave i jorda’

Tyding og bruk

  1. som har halde seg i jordlag frå eldre geologisk tid;
    Døme
    • fossile restar av dinosaurar
  2. Døme
    • er du heilt fossil?

Faste uttrykk

  • fossilt brensel
    brennbart organisk materiale (som kol, olje og naturgass) som finst i jorda
  • fossilt drivstoff
    ikkje fornybart drivstoff som diesel og bensin
Artikkelside
Side 2 av 2