verd 1
substantiv hokjønn
Opphav
norrønt verǫld av verr ‘mann’ og ǫld ‘alder’; eigenleg ‘menneske-, tidsalder’Tyding og bruk
Døme
- alle land i verda;
- folk frå heile verda;
- frå alle kantar av verda
- ved uventa møte mellom folk:
- verda er ikkje stor!
- eg gjer det ikkje for alt i verda – ikkje for nokon pris
- område utanfor heimstaden, det store utland
- dra, reise ut i verda;
- den store, vide verda
- stivna genitiv:
- til verdsens ende
- del av jorda
- den tredje verda – u-landa i Afrika, Asia og Latin-Amerika;
- den frie verda – landa med demokratisk styreform
- i spørjande utrop:
- kva i all verda er det du gjer?
- alle menneske
Døme
- ei heil verd ynskjer fred;
- ei heil verd i sorg
- særleg i bunden form eintal: tilværet, livet
Døme
- draumeverd;
- dyreverd;
- forretningsverd;
- setje barn til verda;
- kome seg fram i verda;
- ikkje greie alt her i verda;
- ta verda som ho kjem;
- trekkje seg attende frå verda – isolere seg;
- få ei sak ut av verda;
- leve i to ulike verder – ha ulike livsformer;
- som å kome til ei anna verd
- i nektande utrop:
- selje garden? – Aldri i verda!
Døme
- før i verda
Faste uttrykk
- den fjerde verda(restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer av di desse folkegruppene ikkje har nemnande politisk innverknad
- den gamle verdaAsia, Europa og Nord-Afrika
- den nye verdaAmerika og Australia
- forlate verdadøy
- forsake denne verdagje avkall på det verdslege livet
- kome til verdabli fødd