Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
129 treff

Nynorskordboka 129 oppslagsord

vorte

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vǫrtu, akkusativ av varta

Tyding og bruk

  1. knuteforma utvekst i hud eller slimhinne
    Døme
    • ha ei vorte i andletet;
    • fjerne vorter
  3. knuteforma utvekst på plante
    Døme
    • vorter og knollar på røtene av erter
Artikkelside

bli

verb

Opphav

same opphav som blive

Tyding og bruk

  1. halde fram med å vere;
    vere i ro;
    Døme
    • kan du ikkje bli?
    • bli heime;
    • bli ståande;
    • la det bli med tanken;
    • han vart att da dei andre hadde gått;
    • ho blir å jobbe i heimekommunen i framtida
  2. utvikle seg til;
    kome til å oppnå eller skje;
    gje som resultat;
    vise seg å vere;
    Døme
    • bli sjuk;
    • bli lege;
    • bli eit nytt menneske;
    • bli 100 år;
    • seks og åtte blir fjorten;
    • bli til jord;
    • skal det bli nokon gong, får det bli no;
    • eg vonar det blir plass til alle;
    • det vart jubel da dei vann
  3. vere nødvendig;
    Døme
    • det blir å byrje på nytt
  4. hjelpeverb som saman med hovudverbet i perfektum partisipp dannar passiv;
    Døme
    • han blir dregen på kjelke;
    • det blir sagt at …

Faste uttrykk

  • bli av
    • brukt i spørsmål om kor nokon oppheld seg
      • kor blei det av deg?
    • utvikle seg til
      • kva skal det bli av henne?
    • realisere (1)
      • blir det noko av dei store planane?
  • bli av med
    kvitte seg med
    • dei vart av med varene
  • bli med
    følgje med
    • bli med på leiken
  • bli med barn
    bli gravid
  • bli saman
    bli kjærastar
  • bli til
    få liv;
    begynne å eksistere
    • noko er i ferd med å bli til
  • bli ute for
    kome ut for
  • bli ved
    halde fram med
    • han kjem til å bli ved å nekte for dette
  • bli ved sin leist
    halde seg til det ein kan
  • bli å
    • brukt for å uttrykkje passiv eller at noko skal eller bør hende
      • ho blir å treffe i morgon;
      • han vart å finne på skulen
    • brukt for å uttrykkje framtid;
      kome til å (1)
      • ho blir å reise i morgon;
      • han vart å kome litt seinare
  • skal bli!
    brukt som svar på kommando eller førespurnad
Artikkelside

verte

verta

verb

Opphav

norrønt verða

Tyding og bruk

  1. Døme
    • verte verande;
    • eg vert att etter møtet;
    • dei vart med på turen
  2. jamfør vertande
    Døme
    • verte 50 år;
    • verte snikkar;
    • det vert nok noko stort av han;
    • han er vorten stor
  3. Døme
    • det vert å byrje på nytt
  4. brukt som hjelpeverb som saman med hovudverbet i perfektum partisipp dannar passiv: bli (4)
    Døme
    • ho vart skuva bort av dei andre;
    • det vert sagt at …
Artikkelside

oppgått

adjektiv

Opphav

av gå opp

Tyding og bruk

som er laga eller har vorte tydelegare ved at folk har gått der
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • ei oppgått skiløype;
    • oppgåtte skiløyper
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • skiløypa var oppgått;
    • skiløypene var oppgått

Faste uttrykk

  • oppgåtte spor/stiar
    måte å gjere noko på som mange andre har gjort før
    • følgje i oppgåtte spor;
    • eit føredrag med for mykje trakking på oppgåtte stiar
Artikkelside

usett

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje har vorte sett, oppdaga eller undersøkt
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • ein tidlegare usett planet;
    • det usette landskapet
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • landskapet var tidlegare usett;
    • desse planetane har vore usett fram til no
  • brukt som adverb:
    • kjøpe hus usett;
    • kome seg usett inn i bygget
Artikkelside

slegen

adjektiv

Opphav

av slå (2

Tyding og bruk

som er sett ut av spel;
overvelda;
Døme
  • han har vorte ein slegen mann;
  • dei slegne motstandarane;
  • eg vart slegen av angst;
  • dei vart slegne av undring
Artikkelside

påteken

adjektiv

Tyding og bruk

  1. falsk, unaturleg, uekte;
    Døme
    • eit påteke namn;
    • smilet var påteke;
    • dekkje mismotet med ei påteken likesæle
  2. som har vorte mål for åtak;
    Døme
    • han vart påteken av ukjende menn;
    • både planter og dyr vert påtekne av sjukdomen
Artikkelside

oppstått

adjektiv

Opphav

av oppstå

Tyding og bruk

som har utvikla seg;
som har vorte til
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • eit oppstått problem;
    • dei oppståtte problema
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • problemet er oppstått for kort tid sidan;
    • problema er oppstått nyleg
Artikkelside

guffe 2

substantiv ubøyeleg

Tyding og bruk

styrke, kraft, effekt
Døme
  • det har vorte meir guffe på treningane i det siste

Faste uttrykk

  • full guffe
    full styrke, full kraft
    • spele country på full guffe
Artikkelside

uttrykk

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk Ausdruck; frå fransk expression

Tyding og bruk

  1. det å vise seg;
    det å kome fram
    Døme
    • la kjenslene kome til uttrykk;
    • kritikken kjem til uttrykk i avisspaltene;
    • gje uttrykk for stor sorg
  2. Døme
    • setje opp eit forundra uttrykk
  3. synleg innleving
    Døme
    • tolke diktet med uttrykk;
    • leggje uttrykk i songen
  4. språkleg utforming;
    Døme
    • ord og uttrykk frå talemålet;
    • bruke sterke uttrykk;
    • gje uttrykk for tankane sine
  5. teikn eller samband av teikn som står for eit omgrep
    Døme
    • matematiske uttrykk

Faste uttrykk

  • fast uttrykk
    ord som ofte opptrer saman;
    frase (2, 1), idiom (1)
    • ‘å hoppe etter Wirkola’ er vorte eit fast uttrykk
Artikkelside
Side 1 av 13