Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 764 oppslagsord

russeknute, russeknut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. knute eller liten ting knytt fast i snora på russelue, som prov på at ein har gjennomført ein viss aktivitet
  2. aktivitet som gjev rett til å bere ein viss knute eller gjenstand i snora på russelue
    Døme
    • fleire russeknutar handlar om å drikke alkohol
Artikkelside

rubbeski

substantiv hokjønn

Opphav

av rubbe (2, 1)

Tyding og bruk

langrennsski med rubb (2 som gjev feste på vanskeleg føre
Artikkelside

rusmiddel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

samnemning for alkohol, narkotika og andre stoff som gjev rus (1, 1);
jamfør rusgift
Artikkelside

rekylfri

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje gjev rekyl
Døme
  • rekylfrie våpen
Artikkelside

grunnfarge

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

kvar av dei tre fargane raud, gul og blå, som i blanding gjev alle andre fargar;
Artikkelside

gromlyd

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lyd som gjev positive assosiasjonar, særleg om motor;
god lyd
Døme
  • nyte gromlyden frå eksospotta;
  • ein bil med mange hestekrefter og mykje gromlyd;
  • hovudtelefonane for deg som likar bass og gromlyd
Artikkelside

grunn 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanfall av norrønt grunnr m ‘botn, grunn, grunn plass i vatnet’ og grund f ‘mark, slette’

Tyding og bruk

  1. jordoverflate, mark, bakke
    Døme
    • bryte ny grunn
  2. jordeigedom, landområde
    Døme
    • jakte på annan manns grunn;
    • avstå grunn til kommunen
  3. fast fjell eller berg
    Døme
    • grunn av gneis
  4. Døme
    • skipet gjekk på grunn;
    • trekkje båten av grunnen
  5. Døme
    • raud kross på kvit grunn
  6. jordfast underlag, fundament;
    utgangspunkt, føresetnad
    Døme
    • støype grunn til eit hus;
    • huset brann ned til grunnen;
    • byggje på solid grunn;
    • granske noko frå grunnen av
  7. årsak, motiv, grunnlag
    Døme
    • ha grunn til å tru at ting snart blir betre;
    • dette gjev grunn til mistanke;
    • grunnen til fråværet er sjukdom;
    • av gode grunnar vart eg verande heime

Faste uttrykk

  • av den grunn
    derfor
    • ho hugsa ingenting frå ulykka og vart av den grunn ikkje ført fram som vitne
  • fast grunn under føtene
    • beina på landjorda (etter ei tid til sjøs)
      • det vart berre nokre timar med fast grunn under føtene
    • i overført tyding: trygg stad, tilstand eller posisjon
      • ungdommen treng å ha fast grunn under føtene
  • gard og grunn
    • gard (1) med hus og dyrkingsjord
      • eige gard og grunn;
      • bønder som må gå frå gard og grunn
    • alt ein eig
      • satse gard og grunn;
      • somme drakk seg frå gard og grunn
  • gå til grunne
    bli øydelagd, gå fortapt;
    bukke under
  • i botn og grunn
    heilt opp, fullt ut; i grunnen
  • i grunnen
    eigenleg, alt i alt
    • det er i grunnen ikkje så vanskeleg;
    • eg har i grunnen aldri vore særleg redd av meg
  • leggje til grunn
    ha som utgangspunkt eller føresetnad
    • leggje eiga erfaring til grunn for avgjerda
  • liggje til grunn
    vere årsak til eller grunnlag for
    • visjonane som ligg til grunn for satsinga
  • på grunn av
    som følgje av;
    forkorta pga.
    • brua er stengd på grunn av uvêret
  • på gyngande grunn
    i ein usikker situasjon eller tilstand
    • leiaren for verksemda innrømmer at dei er på gyngande grunn
  • rå grunnen
    ha den sterkaste posisjonen;
    herske, dominere
    • tradisjonelt er det husdyrhald som har rådd grunnen i området;
    • han rår grunnen aleine
Artikkelside

gledeleg

adjektiv

Tyding og bruk

som skaper eller gjev glede;
oppmuntrande, gledefylt;
Døme
  • ei gledeleg utvikling;
  • gledeleg jul!
  • det er gledeleg å sjå kor godt dei samarbeider
Artikkelside

gloss

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk ‘glans’

Tyding og bruk

kosmetisk produkt med eller utan farge som gjev ei glansfull overflate
Døme
  • bruke ein lys gloss på leppene
Artikkelside

glid

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å (kunne) gli (1)
Døme
  • smurningen gjev god glid;
  • skiene har dårleg glid

Faste uttrykk

  • på glid
    i rørsle eller funksjon;
    i ferd med å endre meining, gjere ei handling eller liknande
    • han snakkar lett når han kjem på glid;
    • hjelpe tunga på glid;
    • partiet er på glid i saka
Artikkelside
Side 1 av 77