Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 86 oppslagsord

artsforskjell

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

forskjell i art (1) eller natur;
motsett gradsskilnad
Døme
  • det er ein artsforskjell mellom individuelle og kollektive rettar
Artikkelside

forblendingsstein

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

natur- eller teglstein til forblending (1)
Artikkelside

fysio-

prefiks

Opphav

av gresk physis ‘natur’

Tyding og bruk

prefiks (1) i ord som gjeld natur eller kropp;
Artikkelside

fotavtrykk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fotavtrykk på stranda
  2. i overført tyding: menneskeskapt endring av natur eller miljø
    Døme
    • all matproduksjon har eit fotavtrykk
  3. i overført tyding: resultat av påverknad eller verksemd
    Døme
    • engasjementet til ungdomen har sett fotavtrykk på historia

Faste uttrykk

  • økologisk fotavtrykk
    verknad menneskelege aktivitetar har på økosystemet
Artikkelside

artsskilnad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

skilnad i art (1) eller natur;
motsett gradsskilnad
Døme
  • det er ein artsskilnad på ei ulykke og ein katastrofe
Artikkelside

skifell

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

remse av (natur)fiber til å leggje under ski (for betre feste i motbakkar)
Artikkelside

år 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ár

Tyding og bruk

  1. tidsrom som svarer (om lag) til krinsløpet til jorda rundt sola, oftast rekna frå nyttår til nyttår
    Døme
    • året er inndelt i 12 månader, 52 veker og 365, i skotår 366, dagar;
    • i byrjinga av året;
    • dette året;
    • modellen er ny av året;
    • han er ferdig til neste år;
    • ein blir eldre for kvart år som går
    • ofte nemnt med eit tal til å merkje ut eit visst slikt tidsrom innanfor ei tidsrekning:
      • i året 2006;
      • år etter år
    • etter tysk: heile tida
      • år ut og år inn
      • år om anna – kvart år, årleg
  2. tidsrom på 12 månader (brukt som mål for tid og alder)
    Døme
    • han vart verande der eit heilt år;
    • det er to år til ho skal gå av;
    • det er mange år sidan vi såg kvarandre;
    • eit par års tid;
    • gjennom åra, gjennom alle år;
    • ho er 20 år gammal;
    • i unge år;
    • år og dag – lenge; jamfør dag (3)
  3. år (3, 1) med omsyn til grøde eller næring;
    år (III,1) med tanke på korleis visse (natur)fenomen ovrar seg
    Døme
    • eit godt år for jordbruket;
    • sju feite og sju magre år – jamfør 1. Mos 41

Faste uttrykk

  • borgarleg år
    kalenderår
  • dra på åra
  • fylle år
    ha fødselsdag
  • førre året
    året som var;
    i fjor;
    forkorta f.å.
    • ein liten nedgang samanlikna med førre året
  • i år
    dette kalenderåret
    • han blir sju år i år
  • med åra
    med alderen
  • oppe i åra
    noko gammal
  • til års
    til neste år;
    òg: gammal
    • han er noko til års
Artikkelside

vondlynde, vondlynne

substantiv inkjekjønn

Opphav

av vond

Tyding og bruk

vond natur;
Artikkelside

villmark

substantiv hokjønn

Opphav

av mark (1

Tyding og bruk

(ugjestmild) urørt natur;
Døme
  • storskog og villmark
Artikkelside

vesen

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk av infinitiv wesen ‘vere’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ha eit vinnande vesen
  2. Døme
    • i sitt inste vesen
  3. Døme
    • levande vesen;
    • overnaturlege vesen

Faste uttrykk

  • gjere vesen av
    òg: bry seg (for mykje) med, leggje (for stor) vekt på (noko)
Artikkelside
Side 5 av 9