Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 119 oppslagsord

likning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å rekne ut skatt
    Døme
    • klage på likninga
  2. matematisk formel som seier at to algebraiske uttrykk er like store
    Døme
    • løyse ei likning med to ukjende
  3. kjemisk formel for omsetjinga av stoff ved ein kjemisk reaksjon
  4. enkel forteljing som skal illustrere ei sanning eller ein moralsk lærdom, særleg i Det nye testamentet;
    biletleg uttrykk, parabel (1), liknad
    Døme
    • tale i likningar
Artikkelside

leidang

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt leiðangr; av lei (1

Tyding og bruk

  1. om norrøne forhold: sjøvernskipnad der kystdistrikta plikta å skaffe skip, mannskap og proviant
  2. om norrøne forhold: naturalyting til leidang (1)
  3. om norrøne forhold: hærferd til sjøs;
  4. om norrøne forhold: (eigedoms)skatt
Artikkelside

leidangsskatt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

om norrøne forhold: skatt som kom i staden for skyldnaden til å delta i leidang (1)
Artikkelside

kontribusjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  2. avgift eller skatt til okkupasjonsmakt
Artikkelside

indirekte

adjektiv

Opphav

av latin indirectus, ‘ikkje rett’

Tyding og bruk

  1. ikkje direkte;
    som skjer via mellomledd
  2. som ikkje blir uttrykt direkte, men som ein må forstå ut frå samanhengen
    Døme
    • ho kritiserte leiinga indirekte

Faste uttrykk

  • indirekte frispark
    i fotball: frispark som ein ikkje kan skyte direkte i mål, men som må til ein annan spelar først
  • indirekte lys
    lys som blir reflektert
  • indirekte objekt
    setningsledd som uttrykkjer den eller det som verbalhandlinga skjer til gagn eller skade for
    • i setninga ‘eg gav jenta ei bok’ er ‘jenta’ indirekte objekt
  • indirekte prov
    • i logikk: prov for at ein påstand er rett, ved å vise at det motsette av det som skal provast, er meiningslaust
  • indirekte skatt
    skatt (3) som ikkje blir lagd på inntekt, til dømes toll og avgifter
  • indirekte tale
    attgjeving med eigne ord av noko ein annan har sagt
  • indirekte val
    val gjennom valmenn
Artikkelside

indirekte skatt

Tyding og bruk

skatt (3) som ikkje blir lagd på inntekt, til dømes toll og avgifter;
Sjå: indirekte
Artikkelside

kemner

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå mellomalderlatin; av latin camera ‘(skatt)kammer’

Tyding og bruk

om eldre forhold: kommunekasserar i ein by
Artikkelside

etterlikne

etterlikna

verb

Tyding og bruk

  1. ta noko eller nokon som førebilete;
    ape etter;
    Døme
    • etterlikne sagastilen;
    • ho etterliknar dei vaksne i barnehagen;
    • han kan etterlikne mange kjendisar
  2. fastsetje skatt etter at den vanlege likninga er gjord
    Døme
    • selskapet vart etterlikna for 20 millionar
Artikkelside

etterskotsbetaling, etterskottsbetaling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • etterskotsbetaling av skatt;
  • ein del av summen skal betalast på forskot, men resten er etterskotsbetaling
Artikkelside

krevje

krevja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt krefja

Tyding og bruk

  1. be om noko på ein myndig måte;
    forlange at noko blir gjort, sett i verk eller liknande;
    gjere krav på
    Døme
    • krevje betaling;
    • ha noko å krevje i buet;
    • krevje lydnad;
    • krevje retten sin
  2. vere naudsynt for at noko skal eksistere, fungere eller lukkast;
    ha til føresetnad
    Døme
    • arbeidet kravde mykje tid;
    • huset krev mykje vedlikehald
  3. vere skuld i eit stort tap;
    Døme
    • ulykka kravde fleire menneskeliv

Faste uttrykk

  • krevje inn
    forlange at noko blir betalt
    • krevje inn skatt;
    • laget kravde inn medlemspengar
  • krevje si kvinne
    gjere det naudsynt å trå til med full kraft;
    jamfør krevje sin mann
    • 100 reisedøgn i året krev si kvinne
  • krevje sin mann
    gjere det naudsynt å trå til med full kraft;
    jamfør krevje si kvinne
    • det kravde sin mann å drive garden
  • krevje sitt
    føre med seg visse krav eller utfordringar
    • eit stort hus med mange barn kravde sitt
Artikkelside
Side 4 av 12