Avansert søk

Nynorskordboka 31 oppslagsord

nedpå

preposisjon

Tyding og bruk

nede på
Døme
- eg møtte han nedpå vegen
ned på
Døme
- ta ein tur nedpå fjorden
brukt som adverb: nære, i nærleiken av
Døme
- høgdehopparen snerta nedpå, men lista vart liggjande
brukt som adjektiv: jordnær, roleg
Døme
- eit nøkternt og nedpå drama;
- vere nedpå og personleg

Faste uttrykk

leggje seg nedpå
liggje ned og kvile ei stund

livnære

livnæra

verb

Opphav

truleg frå svensk; jamfør nære (

Faste uttrykk

livnære seg
få tak i det ein treng for å berge livet;
livberge seg
livnære seg av jakt og fiske;
livnære seg som tryllekunstnar

jordbunden

adjektiv

Tyding og bruk

liveigen
som er avhengig av jordarbeid
Døme
- ein jordbunden bonde
i overført tyding: som ikkje kan sjå lenger enn til det nære og materielle

innavl

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

kryssing mellom nærskylde avlsdyr
Døme
- drive innavl
i botanikk: frøing med kjønnsceller frå same individ eller frå nære slektningar
i overført tyding: det at nye krefter eller idear ikkje får kome til
Døme
- innavl i bransjen

like om hjørnet

Tyding og bruk

nære ved å hende;

Døme

avtale om produksjon er like om hjørnet

flaske opp

Tyding og bruk

Sjå: flaske

nære spedbarn eller dyreunge med mjølk frå tåteflaske
venje til frå tidleg alder
Døme
- vere flaska opp på fotball;
- ho er flaska opp med musikk

hat

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hatr

Tyding og bruk

varande, sterk uvilje eller fiendskap mot noko eller nokon;

Døme

ho er full av hat

Faste uttrykk

bere/nære hat til
hate nokon eller noko
han ber eit stort hat til alle morgonmenneske
leggje for hat
begynne å hate noko eller nokon
katten har lagt meg for hat;
ho la naboen for hat

blind

adjektiv

Opphav

norrønt blindr

Tyding og bruk

som ikkje kan sjå;
utan synsevne
Døme
- vere blind;
- vere blind på eitt auge
i overført tyding: som manglar forståing (for);
kritikklaus, slavisk (1
Døme
- vere blind for dei nære tinga;
- kjærleik gjer blind;
- stire seg blind på noko;
- blindt hat
- brukt som adverb
  rette seg blindt etter direktivet
løynd (2, usynleg
Døme
- eit blindt skjer

Faste uttrykk

blind alarm
falsk alarm
blind flekk
- område der synsnerven går gjennom netthinna og synsbiletet såleis ikkje kan oppfattast
- i overført tyding: noko ein ikkje ser eller er merksam på
blind høne finn også korn
ein person utan føresetnader kan også slumpe til å finne det rette
ende blindt
ikkje føre fram;
ikkje føre vidare
stire seg blind på
vere så oppteken av noko at ein mister evne til å sjå det på ein annan måte

velnært

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

godt fødd;

tjukk og feit

flaske 2

flaska

verb

Opphav

opphavleg ‘nære (spedbarn) med flaske’

Faste uttrykk

flaske opp
- nære spedbarn eller dyreunge med mjølk frå tåteflaske
- venje til frå tidleg alder
  vere flaska opp på fotball;
  ho er flaska opp med musikk

Side 3 av 4

Resultat per side: