Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 136 oppslagsord

morkel

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk, samanheng med Möhre ‘gulrot’

Tyding og bruk

samnemning for hattsoppar i fleire slekter og familiar
Døme
  • risotto med morklar

Faste uttrykk

  • ekte morkel
    sopp i slekta Morchella med bleikbrun eller beige hatt
Artikkelside

halmhatt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

hatt fletta av grov halm;
Artikkelside

hallingkast

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

roterande kast;
rundkast i halling (2, 2) der dansaren sparkar i takbjelken eller sparkar ned ein hatt på ei stong
Døme
  • spenne hallingkast
Artikkelside

lånar

substantiv hankjønn

Opphav

av låne

Tyding og bruk

  1. person som låner hos ein annan;
    Døme
    • lånarane får purrebrev når dei har hatt bøkene for lenge
  2. person som låner ut noko;
Artikkelside

narrelue, narreluve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

giftig sopp (2) med tresnuta hatt, til forveksling lik bispelue (2;
Gyromitra ambigua
Artikkelside

nedbørhøgd, nedbørshøgd, nedbørhøgde, nedbørshøgde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

høgd som nedbøren ville ha hatt om han hadde vorte liggjande som vatn
Artikkelside

kometaktig

adjektiv

Tyding og bruk

som plutseleg dukkar opp (og forsvinn att)
Døme
  • ho har hatt ein kometaktig politisk karriere
Artikkelside

ikkje

adverb

Opphav

norrønt ekki

Tyding og bruk

  1. brukt til å nekte innhaldet i ei setning
    Døme
    • eg røykjer ikkje;
    • han vil ikkje gå;
    • er han ikkje gått enno?
    • ikkje veit eg korleis det skal gå;
    • meg skremmer han ikkje;
    • kvifor ikkje det?
    • brukt i undersetning
      • ho sa at ho ikkje ville reise;
      • da han ikkje var komen til rett tid, gjekk dei;
      • det er ikkje det at han ikkje greier det
  2. brukt i spørjesetning der ein ventar eit stadfestande svar
    Døme
    • er ho ikkje stor og sterk?
    • luktar det ikkje fælt?
  3. brukt for å uttrykkje ei spørjande eller tvilande tyding
    Døme
    • han går da vel ikkje og mistrivst og stundar heim?
    • du har vel ikkje ein tiar å låne meg?
  4. brukt i utbrot der den nektande utsegna har positiv tyding
    Døme
    • sanneleg er det ikkje Mari som sit der!
  5. brukt for å gje eit einskilt ord eller ledd nektande tyding
    Døme
    • ikkje ein lyd høyrde dei;
    • ikkje nokon skulle vite det;
    • han kunne kanskje ikkje lese?
  6. brukt saman med adjektiv som nemner dårleg kvalitet, låg grad eller liknande, for å uttrykkje motsett tyding
    Døme
    • det var ikkje dårleg!
    • det var ikkje lite han fekk gjort

Faste uttrykk

  • ikkje det eg veit
    brukt for å svare nektande, men med atterhald
    • har han flytta? Ikkje det eg veit
  • ikkje for det
    brukt for å hindre at nokon legg for stor vekt på ei føregåande ytring
    • fekk du verkeleg alt det der? Ja, ikkje for det, du har jo fortent det
  • ikkje for å …
    brukt for å seie imot ei mogleg innvending
    • ikkje for å skryte, men eg har hatt mange viktige verv
  • ikkje sant
    • brukt som ei oppmoding til å stadfeste eller godkjenne innhaldet i ei ytring
      • du ser det for deg, ikkje sant?
    • brukt for å stadfeste innhaldet i noko ein annan seier
      • det var utruleg vakkert. Ja, ikkje sant?
Artikkelside

bratt læringskurve

Tyding og bruk

det å lære mykje nytt på svært kort tid;
Døme
  • spelarane har hatt ei bratt læringskurve
Artikkelside

læringskurve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kurve (1, 2) over læringsutvikling (i eit diagram)

Faste uttrykk

  • bratt læringskurve
    det å lære mykje nytt på svært kort tid
    • spelarane har hatt ei bratt læringskurve
Artikkelside
Side 3 av 14