Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 130 oppslagsord

sår 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt sár; av sår (2

Tyding og bruk

  1. skade på hud eller slimhinne
    Døme
    • brannsår;
    • gnagsår;
    • magesår;
    • skotsår;
    • skrubbsår;
    • binde om, forbinde eit sår
  2. skade på overflata av noko
    Døme
    • ei furu med svære sår i borken;
    • sår i lakken
  3. sjeleleg pine;
    Døme
    • rive opp gamle sår;
    • strø salt i opne sår;
    • få noko som plaster på såret – sjå plaster (2)
Artikkelside

sår 2

adjektiv

Opphav

norrønt sárr

Tyding og bruk

  1. som kjenner vondt, som verkjer;
    svidande, øm
    Døme
    • ha sår hud, hals;
    • såre hender;
    • raude og såre auge;
    • vere sår for brystet;
    • det er sårt når du tek på kulen;
    • vere sår i, på foten – vere øm, verkje
  2. som syner pine, hugverk
    Døme
    • høyre sår gråt;
    • såre hikst
    • hard, tung
      • ein sår saknad
    • som toler lite;
      nærtakande, utolig
      • ha lett for å bli sår
    • som adverb:
      • gråte, smile, sukke sårt
    • som adverb, om behov, lengt:
      • trenge sårt til noko;
      • vente sårt på noko(n)
Artikkelside

så 4

verb

Opphav

norrønt sá

Tyding og bruk

  1. leggje korn eller frø i jorda
    Døme
    • så (korn, frø);
    • nybrotet vart sådd til med timotei
    • fordele frø i sårader
      • så gulrot
    • strø ut
      • så kunstgjødsel
  2. leggje spira til
    Døme
    • så hat, tvil;
    • som ein sår, skal ein hauste
Artikkelside

såre 2

såra

verb

Tyding og bruk

  1. lage sår (1, 1) på;
    skade med sår
    Døme
    • han berre såra elgen med skotet;
    • bli såra i foten
    • i perfektum partisipp:
      • eit slag med mange falne og såra
  2. Døme
    • eg meinte ikkje å såre deg
    • i presens partisipp:
      • kome med ei sårande utsegn
Artikkelside

grokjøt, grokjøtt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

nydanna organisk vev i sår som lækjest;
Døme
  • eg har dårleg grokjøt, så det tek ofte lang tid før eit sår forsvinn
Artikkelside

gro 2

verb

Opphav

norrønt gróa

Tyding og bruk

  1. byrje å vekse frå frø, frukt eller knoll;
    Døme
    • potetene gror
  2. vekse fram, utvikle seg;
    finnast på ein stad
    Døme
    • graset gror dårleg;
    • håret har begynt å gro ut igjen;
    • det gror godt i hagen i år;
    • om vinteren gror ingenting
  3. i overført tyding: vekse fram, utvikle seg, finnast
    Døme
    • det gror godt i rørsla for tida;
    • ein ny generasjon av politikarar er i ferd med å gro fram
  4. om sår: lækjast, heilne, bli bra;
    fyllast med nytt kroppsvev
    Døme
    • såret har ikkje grodd enno
  5. få til å vekse;
    la vekse
    Døme
    • gjere eit forsøk på å gro bart

Faste uttrykk

  • gro att/til
    vekse til med vegetasjon;
    tetne med skit
    • lyngheia er i ferd med å gro til;
    • området gror att med skog
  • gro fast
    • bli verande i ro så lenge at ein heng fast i underlaget eller ein annan ting
      • fiber frå kleda har grodd fast i såret
    • i overført tyding: bli verande på ein stad eller i ein tilstand så lenge at ein ikkje greier å fare vekk frå staden eller endre tilstand
      • eg vil ikkje gro fast i denne jobben resten av livet;
      • etter 50 år har dei grodd fast i bygda
  • gro ned
    vere i ro så lenge eller bli brukt så lite at noko blir dekt med rot, skit eller vegetasjon
    • muren er i ferd med å gro ned
Artikkelside

ømt/sårt punkt

Tyding og bruk

noko som er særleg sårbart hos ein person;
noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande;
Sjå: punkt, sår, øm
Artikkelside

puss 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av latin pus

Tyding og bruk

Artikkelside

kvesting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å kveste
    Døme
    • kvesting av tre
  2. skade, sår
    Døme
    • livstrugande kvestingar
Artikkelside

lækje

lækja

verb

Opphav

jamfør lege (2

Tyding og bruk

gjere god att av sjukdom eller skade;
gjere frisk
Døme
  • lækje ein sjukdom
  • brukt som adjektiv:
    • lækjande urter

Faste uttrykk

  • tida lækjer alle sår
    sorg og smerte blir mindre etter som tida går
Artikkelside
Side 1 av 13