Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
311 результатів

Словник букмола 153 oppslagsord

sør 1, syd 1

іменник середній

Походження

av sør (2

Значення та вживання

  1. himmelretning der sola står ved middag (1);
    motsatt nord (1, 1);
    til forskjell fra øst (1, 1) og vest (2, 1)
    Приклад
    • det blåste fra sør;
    • fuglene dro mot sør;
    • i sør lå digre skybanker
  2. landområde eller stater i sør (oftest sett fra Nord-Europa eller det nordlige Amerika)
    Приклад
    • en konflikt mellom nord og sør
  3. i bridge: spiller som sitter ved sørsiden av bordet og er makker til nord (1, 3)
    Приклад
    • sør melder to ruter

Фіксовані вирази

Сторінка статті

sør 2, syd 2

прислівник

Походження

av norrønt komparativ syðri; jamfør søndre

Значення та вживання

  1. i retning mot sør;
    Приклад
    • dra sør gjennom dalen;
    • nordlendingene seilte sør til Bergen
  2. som ligger på sørsiden eller i søndre del av noe;
    Приклад
    • Drøbak ligger sør for Oslo;
    • de slo seg til sør i landet;
    • lengst sør på øya
Сторінка статті

svart 2

прикметник

Походження

norrønt svartr

Значення та вживання

  1. med farge som ligner sot eller kull
    Приклад
    • svarte sko;
    • en svart hest;
    • svarte høstnetter;
    • midt på svarte natta;
    • plutselig ble alt svart for meg
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødt mørk hudfarge;
    jamfør brun (2) og hvit (2)
    Приклад
    • en svart mann fra sørstatene;
    • den svarte befolkningen i USA
    • brukt som substantiv:
      • de svarte og hvite i Sør-Afrika
  3. mørk, øde
    Приклад
    • midt i svarte skogen
  4. møkkete, skitten
    Приклад
    • være svart på fingrene
  5. Приклад
    • svart av folk
  6. Приклад
    • sauene gnagde svart omkring seg
  7. som er uten fangst
    Приклад
    • trekke svarte garn
  8. mislykket, dyster, mørk
    Приклад
    • en svart dag for norsk fotball;
    • alt var svart og håpløst;
    • virkeligheten er enda svartere;
    • den svarteste fortvilelse
    • brukt som adverb:
      • se svart på framtiden
  9. brukt om penger: som er unndratt skatt;
    som foregår uoffisielt og ulovlig;
    motsatt hvit (4)
    Приклад
    • svarte penger;
    • landet har en stor svart økonomi;
    • en av fire har kjøpt svart arbeid
    • brukt som adverb:
      • arbeide svart;
      • de kjøpte tjenesten svart
  10. brukt i ed
    Приклад
    • for svarte svingende!

Фіксовані вирази

  • arbeide/jobbe svart
    arbeide for svarte penger
    • bli dømt for å arbeide svart;
    • en useriøs aktør som jobber svart
  • på svarte livet
    alt en orker
    • henge i på svarte livet;
    • springe på svarte livet
  • svart hav
    hav uten fisk
  • svart hull
    område i verdensrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slipper ut, ikke engang lys
  • svart humor
    pessimistisk, grotesk humor
  • svart kaffe
    kaffe uten fløte eller melk
  • svart løgn
    sjofel løgn
  • svart magi
    trolldom som er ment å skade eller drepe;
    svartekunst
  • svarte penger
    penger som unndras beskatning
Сторінка статті

hvit, kvit

прикметник

Походження

norrønt hvítr

Значення та вживання

  1. med samme farge som nyfallen snø (et fargeinntrykk som kommer fram når nesten alt lyset blir kastet tilbake)
    Приклад
    • hvit skjorte;
    • blendende hvitt tøy;
    • det hvite papiret;
    • smile med hvite tenner;
    • servere fiskeboller i hvit saus;
    • han ble helt hvit i håret på noen få måneder
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødt lys hudfarge;
    Приклад
    • hvite kvinner fra Europa;
    • den hvite befolkningen i Sør-Afrika
    • brukt som substantiv:
      • det økonomiske gapet mellom hvite og svarte i USA
  3. om person: med unormalt lys hudfarge, for eksempel på grunn av sinnsbevegelse eller anstrengelse
    Приклад
    • være hvit i ansiktet av sinne;
    • holde så hardt at knokene blir hvite
  4. om penger: tjent på lovlig vis;
    til forskjell fra svart (2, 9)
    Приклад
    • hvitt arbeid;
    • svarte og hvite penger;
    • legge til rette for hvit betaling
    • brukt som adverb:
      • betale hvitt;
      • forbrukerne bør kjøpe varer og tjenester hvitt
  5. brukt som substantiv: sjakkspiller med hvite brikker
    Приклад
    • hvit flytter kongen;
    • hvits første trekk
  6. om eldre forhold, brukt som substantiv: antirevolusjonær, antikommunistisk (etter den hvite liljen på våpenskjoldet til den franske fyrstefamilien Bourbon)
    Приклад
    • kampen mellom de røde og de hvite

Фіксовані вирази

  • det hvite i øynene
    den hvite senehinnen
    • hun var så rasende at vi bare så det hvite i øynene på henne
  • gå hvit
    om sjø eller bølger: ha skumtopper
    • sjøen går hvit
  • heise det hvite flagget
    overgi seg
  • hvit brud
    brud kledd i hvitt
    • hun skal stå hvit brud til sommeren
  • hvit elefant
    noe dyrt og unyttig
  • hvit fisk
    fisk som er hvit i kjøttet, for eksempel torsk og sei
  • hvit jul
    jul med snø
  • hvit løgn
    løgn for å spare andre for en ubehagelig sannhet;
    nødløgn
  • hvit magi
    hekseri og trolldom som ikke skader andre
  • hvit måned
    måned uten alkoholbruk
  • hvit slavehandel
    handel med personer med lys hudfarge, særlig kvinner, som selges som billig arbeidskraft eller til prostitusjon
  • hvit som et laken
    svært blek
    • hun var hvit som et laken i ansiktet
  • hvitt brød
  • hvitt flagg
  • hvitt gull
    legering av gull, kopper, sink og nikkel som er mye brukt i smykker
  • hvitt kjøtt
    kjøtt fra fjærkre, særlig kylling og kalkun
    • forbruket av hvitt kjøtt har steget kraftig
  • på det hvite lerretet
    på filmduken, ved filmen
  • skyte en hvit pinn etter
    oppgi som tapt;
    gi opp håpet om
Сторінка статті

tukan

іменник чоловічий

Походження

gjennom tysk og engelsk; fra tupí-guaraní

Значення та вживання

sør- og mellomamerikansk spettefugl av familien Rhamphastidae med stort og fargerikt nebb
Сторінка статті

seile, segle

дієслово

Походження

norrønt sigla

Значення та вживання

  1. bevege seg ved hjelp av seil og vind;
    reise eller frakte med seilskip eller annet fartøy
    Приклад
    • et skip seilte forbi;
    • skuta seiler godt;
    • de seilte langs land;
    • seile langs hele kysten;
    • vil du seile meg over fjorden?
    • seile etter landemerker
  2. være regelmessig (i rute) på sjøen
    Приклад
    • han seilte i fem år som stuert;
    • båten seiler på Sør-Amerika
  3. flyte, drive med vind og strøm
    Приклад
    • stokken seilte nedover elva
  4. fare glidende gjennom lufta;
    flyte på vinger, sveve (1)
    Приклад
    • en ørn seilte høyt oppe i det blå;
    • papirflyet seilte gjennom klasserommet;
    • ballen seilte rett over målet;
    • måken kom seilende inn vinduet
  5. Приклад
    • han gikk over ende og seilte bortover isen;
    • ølglasset seilte nedover bardisken;
    • bøkene kom seilende inn på skrivebordet mitt
  6. gå;
    Приклад
    • han seiler gjennom rommet;
    • fruen kom seilende inn
  7. Приклад
    • seile over ende;
    • hun seilte rett i seng
  8. drive eller røre seg lett og uanstrengt fra en ting til en annen
    Приклад
    • han seiler gjennom livet;
    • hun seilte fra en jobb til den neste

Фіксовані вирази

  • la seile sin egen sjø
    overlate til seg selv
  • seile akterut
    ikke holde følge med;
    falle eller ligge etter;
    bli akterutseilt (2);
    sakke akterut
    • gruppa seiler akterut i lønnskampen;
    • laget har seilt akterut i kampen om gullet
  • seile i medvind
    ha medgang
  • seile inn
    tjene ved fraktinntekt
    • handelsflåten seilte inn store penger
  • seile opp
    ha framgang;
    bli (mer) kjent og populær
    • hun seiler opp som den nye favoritten til statsministerposten
Сторінка статті

sørsørøst 2, sydsydøst 2, sørsøraust 2

іменник незмінні

Значення та вживання

himmelretning midt mellom sør og sørøst
Сторінка статті

sørsørvest 2, sydsydvest 2

іменник незмінні

Значення та вживання

himmelretning midt mellom sør og sørvest
Сторінка статті

sørende

іменник чоловічий

Значення та вживання

ende (1, 1) som ligger mot sør (1, 1)
Приклад
  • i sørenden av tunnelen
Сторінка статті

sørside, sydside

іменник жіночий або чоловічий

Значення та вживання

kant eller side som snur eller ligger i eller mot sør
Приклад
  • på sørsiden av byen
Сторінка статті

Словник нюношка 158 oppslagsord

sør 1

іменник середній

Походження

av sør (2

Значення та вживання

  1. himmelretning der sola står ved middag (1);
    motsett nord (1, 1);
    til skilnad frå aust (1, 1) og vest (2, 1)
    Приклад
    • det blæs frå sør;
    • fuglane drog mot sør;
    • i sør låg svære skybankar
  2. landområde eller statar i sør (oftast sett frå Nord-Europa eller det nordlege Amerika)
    Приклад
    • ein konflikt mellom nord og sør
  3. i bridge: spelar som sit ved sørsida av bordet og er makker til nord (1, 3)
    Приклад
    • sør melder pass

Фіксовані вирази

Сторінка статті

sør 2

прислівник

Походження

av norrønt komparativ syðri; jamfør syndre

Значення та вживання

  1. i retning mot sør;
    Приклад
    • nordlendingane segla sør til Bergen;
    • dra sør gjennom Europa
  2. som ligg på sørsida eller i søre del av noko;
    Приклад
    • slå seg til sør i landet;
    • lengst sør på øya;
    • Narvik ligg sør for Tromsø
Сторінка статті

kvit

прикметник

Походження

norrønt hvítr

Значення та вживання

  1. med same farge som nyfallen snø (eit fargeinntrykk som kjem fram når mest alt lyset blir kasta attende)
    Приклад
    • kvit skjorte;
    • teikne på kvitt papir;
    • det kvite huset;
    • smile med kvite tenner;
    • ete fiskebollar i kvit saus til middag;
    • bli heilt kvit i håret
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødd lys hudfarge;
    Приклад
    • kvite menn frå Europa;
    • det kvite mindretalet i Sør-Afrika
    • brukt som substantiv:
      • det økonomiske gapet mellom kvite og svarte i USA
  3. om person: med unormalt lys hudfarge, til dømes på grunn av sinnsrørsle eller hardt strev
    Приклад
    • vere kvit av sinne;
    • vere kvit og bleik av inneliv
  4. om pengar: tent på lovleg måte;
    til skilnad frå svart (2, 9)
    Приклад
    • kvitt arbeid;
    • svarte og kvite pengar
    • brukt som adverb:
      • betale kvitt;
      • forbrukarane kjøper stadig fleire tenester kvitt
  5. brukt som substantiv: sjakkspelar med kvite brikker
    Приклад
    • kvit vinn med eit overraskande trekk;
    • springaren til kvit vart sett ut av spel
  6. om eldre forhold, brukt som substantiv: antirevolusjonær, antikommunistisk (etter den kongelege franske lilja)
    Приклад
    • kampen mellom dei raude og dei kvite

Фіксовані вирази

  • det kvite i auga
    den kvite senehinna i auga
    • ho var så sint at vi berre såg det kvite i auga
  • gå kvit
    om sjø eller bølgjer: ha skumtoppar
    • sjøen går kvit
  • heise det kvite flagget
    overgje seg
  • kvit brur
    brur kledd i kvitt
    • ho skal stå kvit brur
  • kvit elefant
    noko dyrt og unyttig
  • kvit fisk
    fisk som er kvit i kjøtet, til dømes torsk og sei
  • kvit jul
    jul med snø
  • kvit lygn
    lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
    naudlygn
  • kvit magi
    hekseri og trolldom som ikkje skader andre
  • kvit månad
    månad utan alkoholbruk
  • kvit slavehandel
    handel med personar med lys hudfarge, særleg kvinner, som blir selde som billig arbeidskraft eller til prostitusjon
  • kvit som eit laken
    svært bleik
    • han vart kvit som eit laken i andletet
  • kvitt brød
  • kvitt flagg
  • kvitt gull
    legering av gull, kopar, sink og nikkel som er mykje brukt i smykke
  • kvitt kjøt
    kjøt frå fjørfe, særleg kylling og kalkun
    • forbruket av kvitt kjøt har auka
  • på det kvite lerretet
    på filmduken, ved filmen
  • skyte ein kvit pinn etter
    gje opp som tapt;
    gje opp vona om
Сторінка статті

svart 2

прикметник

Походження

norrønt svartr

Значення та вживання

  1. med farge som liknar sot eller kol
    Приклад
    • svarte sko;
    • ein svart hest;
    • svarte haustnetter;
    • midt på svarte natta
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødd mørk hudfarge;
    Приклад
    • dei svarte befolkninga i USA;
    • førebiletet hennar er den svarte kvinna Rosa Parks
    • brukt som substantiv:
      • dei svarte og kvite i Sør-Afrika
  3. mørk, aud
    Приклад
    • midt i svarte skogen
  4. skiten, urein
    Приклад
    • vere svart på fingrane;
    • bli svart på kleda
  5. Приклад
    • svart av folk
  6. Приклад
    • sauene gnog svart kring seg
  7. som er utan fangst
    Приклад
    • dra svarte garn
  8. dyster, mislykka, mørk
    Приклад
    • alt var svart og håplaust;
    • brått vart alt svart for meg;
    • ein svart dag for norsk skeisesport;
    • det er berre svarte armoda;
    • framtidsutsiktene er svartare enn nokon gong;
    • da det såg som svartast ut, reiste laget seg
    • brukt som adverb:
      • sjå svart på framtida
  9. brukt om pengar: som er unndregen skatt;
    som går føre seg uoffisielt og ulovleg;
    motsett kvit (4)
    Приклад
    • svarte pengar;
    • landet har ein stor svart økonomi;
    • ein av fire har kjøpt svarte tenester
    • brukt som adverb:
      • arbeide svart
  10. brukt i eid
    Приклад
    • for svarte svingande!

Фіксовані вирази

  • arbeide/jobbe svart
    arbeide for svarte pengar
    • dei arbeidde svart heile sommaren;
    • det er ulovleg å jobbe svart
  • på svarte livet
    alt ein orkar
    • henge i på svarte livet
  • svart hav
    hav utan fisk
  • svart hol
    område i verdsrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slepp ut, ikkje eingong lys
    • svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene
  • svart humor
    grotesk, pessimistisk humor
  • svart kaffi
    kaffi utan fløyte eller mjølk
  • svart lygn
    sjofel lygn
  • svart magi
    trolldom som siktar mot å skade eller drepe;
    svartekunst
  • svarte pengar
    skattepliktige pengar som ein lèt vere å betale skatt for
Сторінка статті

sørhalling, sørhelling

іменник жіночий

Значення та вживання

halling (1, 2) som vender mot sør;
Сторінка статті

tukan

іменник чоловічий

Походження

gjennom tysk og engelsk; frå tupí-guaraní

Значення та вживання

sør- og mellomamerikansk spettefugl i familien Ramphastidae med stort og fargerikt nebb
Сторінка статті

det globale sør

Значення та вживання

land, hovudsakleg i sør (1, 2), som ikkje har fått del i framveksten i velstand dei siste par hundre åra;
Sjå: sør
Сторінка статті

sørnorsk

прикметник

Значення та вживання

som gjeld, skriv seg frå eller er særmerkt for Sør-Noreg
Приклад
  • den sørnorske industrien
Сторінка статті

søraurdøl

іменник чоловічий

Походження

jamfør døl (2

Значення та вживання

person frå Sør-Aurdal i Oppland
Сторінка статті

sørvest 2

іменник незмінні

Значення та вживання

Приклад
  • det blæs frå sørvest
Сторінка статті