Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
31 treff

Bokmålsordboka 17 oppslagsord

rastløs, rastlaus

adjektiv

Opphav

av rast (3

Betydning og bruk

hvileløs, urolig
Eksempel
  • føle seg rastløs;
  • en rastløs mann
  • brukt som adverb:
    • vandre rastløst omkring
Artikkelside

som en verpesyk høne

Betydning og bruk

urolig, rastløs;
utålmodig;
Eksempel
  • han vimset rundt som en verpesyk høne
Artikkelside

haste

verb

Opphav

av lavtysk hasten

Betydning og bruk

  1. være i travel eller rastløs bevegelse
    Eksempel
    • alle hastet av sted;
    • elva haster mot havet;
    • folkene haster fra sted til sted
  2. være presserende
    Eksempel
    • sakene hastet veldig;
    • det haster med å finne en løsning
Artikkelside

verpesyk, verpesjuk

adjektiv

Betydning og bruk

  1. om høne: som går urolig og kakler fordi den skal verpe
  2. om person: som ønsker seg barn
    Eksempel
    • være nyforelsket og verpesyk

Faste uttrykk

  • som en verpesyk høne
    urolig, rastløs;
    utålmodig
    • han vimset rundt som en verpesyk høne
Artikkelside

kvikksølv

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt kviksilfr, etter latin argentum vivum ‘levende sølv’; jamfør kvikk

Betydning og bruk

  1. giftig, sølvhvitt metalliskgrunnstoff (1) med atomnummer 80;
    kjemisk symbol Hg
  2. målesøyle i termometer;
    temperatur
    Eksempel
    • kvikksølvet stod på 20 °C

Faste uttrykk

  • ha kvikksølv i baken
    ikke kunne holde seg i ro;
    være rastløs
Artikkelside

tradisjonsløs, tradisjonslaus

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • en rastløs og tradisjonsløs tid
Artikkelside

svinse

verb

Opphav

trolig etter svanse

Betydning og bruk

  1. svinge eller vrikke (på hale, bakende eller lignende)
    Eksempel
    • svinse med svansen
  2. være i rastløs bevegelse;
    fare hit og dit;
    vimse
    Eksempel
    • de svinser og svanser;
    • bikkja svinset omkring
Artikkelside

stundesløs, stundeslaus

adjektiv

Betydning og bruk

travelt opptatt;
Artikkelside

ha kvikksølv i baken

Betydning og bruk

ikke kunne holde seg i ro;
være rastløs;
Artikkelside

rastløshet

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

det å være rastløs
Artikkelside

Nynorskordboka 14 oppslagsord

rastlaus

adjektiv

Opphav

av rast (3

Tyding og bruk

kvilelaus, uroleg
Døme
  • kjenne seg rastlaus;
  • ei rastlaus kvinne
  • brukt som adverb:
    • vandre rastlaust omkring
Artikkelside

verpesjuk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om høne: som går uroleg og kaklar før ho skal verpe
  2. om person: som ynskjer seg barn
    Døme
    • ein verpesjuk 29-åring

Faste uttrykk

  • som ei verpesjuk høne
    uroleg, rastlaus;
    utolmodig
    • han sprang rundt som ei verpesjuk høne
Artikkelside

unådig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er nådig (2);
    som misliker noko;
    uvenleg, ublid;
    nådelaus, streng
    Døme
    • unådig kritikk
  2. rastlaus, uroleg, utolmodig;
    i ulag, gretten, grinete;
    misnøgd
    Døme
    • ungen er så unådig

Faste uttrykk

  • ta noko unådig opp
    bli fornærma eller harm over noko
    • ein idé som vart teken unådig opp
Artikkelside

natur

substantiv hankjønn

Opphav

av latin natura ‘fødsel’; jamfør norrønt náttúra

Tyding og bruk

  1. landskap som ikkje er skapt av menneske, som har eit plante- og dyreliv, og som kan skildrast ut frå topografi, klima og liknande;
    til skilnad frå byar, parkar, gardar og liknande
    Døme
    • rein og urørt natur;
    • kome seg ut i naturen;
    • vern om naturen;
    • oppleve den storslåtte naturen
  2. den sanselege eller materielle verda som heilskap, den ytre røynda;
    til skilnad frå den åndelege eller indre verda
    Døme
    • lovene i naturen
  3. noko opphavleg, uutvikla, lite påverka av menneska; motsett kultur
    Døme
    • attende til naturen;
    • kamp mellom natur og kultur
  4. medfødd eller opphavleg knippe eigenskapar ved ei gruppe, ein person, ein ting eller eit fenomen;
    vesen, eigenart, grunnhått, drift (3);
    Døme
    • høna er frå naturen si side aktiv
  5. karakteristisk måte å te seg på hos eit levande vesen, typisk med individuelle skilnader i ei gruppe;
    legning, sinnelag, temperament, gemytt, lynne
    Døme
    • av natur er eg rastlaus

Faste uttrykk

  • liggje i sakas natur
    vere gjeve av naturlege tilhøve
    • det ligg i sakas natur at frivillig arbeid ikkje er noko vi kan påleggje folk
  • tre av på naturens vegner
    trekkje seg vekk for å gå på do
Artikkelside

kvikksølv, kvikksylv

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kviksilfr, etter latin argentum vivum ‘levande sylv’; jamfør kvikk

Tyding og bruk

  1. giftig, sølvkvitt metallisk grunnstoff (1) som har atomnummer 80;
    kjemisk symbol Hg
  2. målesøyle i termometer;
    temperatur
    Døme
    • kvikksølvet står på 20 °C

Faste uttrykk

  • ha kvikksølv i baken
    ikkje kunne halde seg i ro;
    vere rastlaus
Artikkelside

som ei verpesjuk høne

Tyding og bruk

uroleg, rastlaus;
utolmodig;
Sjå: verpesjuk
Døme
  • han sprang rundt som ei verpesjuk høne
Artikkelside

stundeslaus

adjektiv

Tyding og bruk

som har lita tid;
Artikkelside

ha kvikksølv i baken

Tyding og bruk

ikkje kunne halde seg i ro;
vere rastlaus;
Sjå: kvikksylv
Artikkelside

hyperaktivitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

særs rastlaus åtferd;
stor uro
Artikkelside

nervøs

adjektiv

Opphav

frå fransk; av latin nervosus ‘senesterk’

Tyding og bruk

  1. som gjeld nervane
    Døme
    • nervøse lidingar;
    • få nervøst samanbrot
  2. som har dårlege nervar;
    Døme
    • han vart nervøs av det store arbeidspresset;
    • ho gjekk med korte, nervøse steg
  3. Døme
    • du gjer meg nervøs;
    • ho var veldig nervøs for oppkøyringa;
    • faren tok til å bli nervøs for guten
  4. i overført tyding: ustabil
    Døme
    • ein nervøs aksjemarknad
Artikkelside
Side 1 av 2