Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
85 результатів

Словник букмола 43 oppslagsord

logisk

прикметник

Походження

fra gresk; jamfør logikk

Значення та вживання

  1. som gjelder eller hører til faget logikk (1)
    Приклад
    • en logisk formel
  2. som følger visse krav til klar, følgeriktig tankegang
    Приклад
    • et logisk resonnement
    • brukt som adverb
      • tenke og argumentere logisk
  3. innlysende, selvsagt
    Приклад
    • det er nokså logisk at dette førte til konflikt

Фіксовані вирази

  • logisk subjekt
    setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

utlede

дієслово

Значення та вживання

tenke seg til;
slutte logisk
Приклад
  • hva kan vi utlede av dette?
Сторінка статті

ulogisk

прикметник

Значення та вживання

ikke logisk;
Приклад
  • en fullstendig ulogisk konklusjon;
  • tvang fikk ham ulogisk nok til å føle seg mer fri
Сторінка статті

logisk subjekt

Значення та вживання

setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet;
Сторінка статті

tankefølge

іменник чоловічий

Значення та вживання

tankerekke der tankene følger logisk av hverandre;
Сторінка статті

euklidsk geometri

Значення та вживання

klassisk gresk geometri som bygger på visse aksiomer som er formet i et logisk system;
Сторінка статті

subjekt

іменник середній

Походження

fra latin, av subjicere ‘legge inn under’

Значення та вживання

  1. i filosofi: det erkjennende jeg;
    motsatt objekt (1)
  2. i grammatikk: setningsledd som verbalet sier noe om, og som betegner det som er eller gjør noe i aktive setninger, og det som handlingen rettes mot i passive setninger
    Приклад
    • ‘mannen’ er subjekt i ‘mannen kjører bil’ og ‘bilen’ er subjekt i ‘bilen ble kjørt av mannen’

Фіксовані вирази

  • formelt subjekt
    ord, vanligvis ‘det’, som står på subjektsplassen i en setning der det egentlige subjektet kommer senere eller der verbet ikke krever subjekt
    • i setningen ‘det stod en bil i veien’ er ‘det’ formelt subjekt
  • logisk subjekt
    setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

måtte

дієслово

Походження

norrønt mátta, av mega ‘formå, kunne’

Значення та вживання

  1. ha tillatelse, anledning eller grunn til;
    kunne, få
    Приклад
    • om jeg så må si det;
    • må jeg få presentere deg for min kone?
  2. være nødt til eller pliktig til;
    skulle
    Приклад
    • jeg ville ikke, men jeg måtte;
    • jeg beklager å måtte si det;
    • det må gjøres;
    • det måtte til;
    • jeg må gå nå;
    • huset må bygges om;
    • det må være slik
  3. være mulig, sannsynlig, tenkelig, logisk nødvendig
    Приклад
    • det må kunne forandres;
    • du må ha drømt det;
    • ingen slipper inn, hvem det så måtte være;
    • det måtte gå slik
  4. om sterk oppfordring, påminning eller advarsel: burde (1)
    Приклад
    • du må se deg for!
    • du må ikke glemme det;
    • du må aldri gjøre det mer
  5. brukt for å uttrykke ønske
    Приклад
    • måtte du aldri angre!
    • måtte det bare gå godt!

Фіксовані вирази

  • må hende
    kan hende, kanskje
  • må vite
    kan du vel skjønne
    • jeg ble trett, må vite
Сторінка статті

konsekvens

іменник чоловічий

Походження

fra latin, av consequi ‘følge’; jamfør konsekvent

Значення та вживання

  1. gjennomført samsvar
    Приклад
    • det er ingen konsekvens i det han foretar seg
  2. logisk slutning eller følge
    Приклад
    • trekke konsekvensene av dette standpunktet
  3. følge eller virkning av en utvikling eller av hva noen har gjort
    Приклад
    • konsekvensene av en krig;
    • ikke kunne overskue konsekvensen

Фіксовані вирази

  • ta konsekvensen/konsekvensene
    ta ansvaret for noe en har gjort, og handle ut fra det
    • ungdommene tok konsekvensen av sine handlinger;
    • flertallet har tatt konsekvensene innover seg
Сторінка статті

intelligens

іменник чоловічий

Походження

gjennom tysk og fransk; fra latin intelligentia

Значення та вживання

evne til logisk tenkning;
forstand
Приклад
  • ha høy intelligens;
  • tegn på lav intelligens

Фіксовані вирази

  • emosjonell intelligens
    evne til å forstå egne og andres følelser
  • kunstig intelligens
    datamaskiners evne til å etterligne handlinger en forbinder med mennesker, for eksempel evne til å lære og korrigere seg selv;
    jamfør KI
  • sosial intelligens
    evne til å omgås andre mennesker
Сторінка статті

Словник нюношка 42 oppslagsord

logisk

прикметник

Походження

frå gresk; jamfør logikk

Значення та вживання

  1. som gjeld eller høyrer til faget logikk (1)
    Приклад
    • reglane for logiske slutningar
  2. som følgjer visse krav til klar, følgjerett tankegang
    Приклад
    • eit logisk resonnement
    • brukt som adverb
      • tenkje logisk
  3. innlysande, sjølvsagd
    Приклад
    • det er logisk at den gamle motoren ikkje verkar

Фіксовані вирази

  • logisk subjekt
    setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

utleie

utleia

дієслово

Значення та вживання

kome fram til på logisk vis;
slutte seg til, tenkje ut
Приклад
  • utleie ein teori;
  • utleie ein formel
Сторінка статті

ulogisk

прикметник

Значення та вживання

ikkje logisk;
Приклад
  • ein ulogisk tankegang;
  • det er ulogisk at eit mislykka prosjekt skal få meir pengar
Сторінка статті

tenkje, tenke

tenkja, tenka

дієслово

Походження

av norrønt þekkja med påverknad frå lågtysk denken

Значення та вживання

  1. binde saman førestillingar til tankar, drive tankeverksemd;
    Приклад
    • tenkje logisk;
    • tenkje seg til resten;
    • tenkje ut ei løysing;
    • tenkje før ein taler;
    • sitje og tenkje;
    • det var rart, tenkte han
    • brukt som adjektiv:
      • eit tenkjande menneske;
      • tenkjande vesen
  2. rette medvitet mot noko
    Приклад
    • det ein ikkje kan få, nyttar det lite å tenkje på;
    • eg tenkjer ofte på deg;
    • tenkje bakover i tida;
    • ho kom til å tenkje på ei historie
  3. førestille seg
    Приклад
    • eg kan tenkje meg at det var vanskeleg;
    • ei slik løysing er lett å tenkje seg
    • brukt som adjektiv:
      • eit tenkt døme
  4. rå seg til, ha i sinne, ha som plan;
    Приклад
    • kva har du tenkt å gjere?
    • tenkje på å gå;
    • som tenkt, så gjort
  5. ha omsorg eller tanke for
    Приклад
    • ikkje tenk på meg;
    • dei er gode til å tenkje på andre
  6. ha som synspunkt;
    Приклад
    • kva tenkjer du om saka?
    • ikkje bry seg med kva dei andre tenkjer;
    • dei tenkte det var lurt å byrje tidleg
  7. brukt for å uttrykkje overrasking
    Приклад
    • tenk det!
    • tenkje seg til at eg skulle sjå deg her

Фіксовані вирази

  • ha tenkt til
    ha som plan;
    skulle (1), vilje (2, 4), kome til å (1)
    • dei har tenkt til å gifte seg;
    • skeiseløparen har tenkt til å leggje opp;
    • hunden har tenkt til å bade
  • kunne tenkjast
    vere mogleg
    • det kan tenkjast at dei har gløymt heile greia
  • kunne tenkje seg
    ha hug til;
    ynskje seg
    • ein kunne tenkje seg ei pause no og då;
    • eg kan tenkje meg litt godt å drikke til maten
  • tenkje etter
    samle tankane;
    fundere (2), grunde
    • når eg tenkjer etter, så trur eg det finst ei løysing
  • tenkje framover
    tenkje på tida som er framfor ein;
    planleggje
    • vi må tenkje framover, på komande generasjonar
  • tenkje gjennom
    gruble over noko;
    fundere på
    • tenkje gjennom spørsmålet;
    • ta seg tid til å tenkje gjennom saka
  • tenkje høgt
    snakke med seg sjølv;
    gje uformelt uttrykk for meininga si
    • lat oss tenkje høgt om korleis vi skal handtere dette
  • tenkje om att
    revurdere meininga si, tru om att
    • om du trur det, må du tenkje om att
  • tenkje over
    • vere merksam på
      • ein må tenkje over korleis ein snakkar
    • tenkje grundig på;
      gruble, fundere
      • tenkje over livet sitt
  • tenkje seg om
    grunde over noko i tankane;
    gruble, tenkje etter
    • tenkje seg om to gonger;
    • tenkje seg om før ein seier noko
  • tenkje sitt
    gjere seg opp si eiga meining
    • dei tenkjer no sitt om det heile
  • tenkje så det knakar
    tenkje grundig
    • han tenkte så det knaka
  • tenkje ut
    finne fram til noko ved tankeverksemd;
    kome opp med
    • tenkje ut ein slu plan
  • vere tenkt til
    vere etla til;
    vere mynta på
    • pengane er tenkte til nye datamaskinar
Сторінка статті

resonnement

іменник середній

Вимова

resonemanˊg

Походження

frå fransk

Значення та вживання

det å resonnere;
tankegang, slutning
Приклад
  • eit logisk resonnement
Сторінка статті

tankefølgje, tankefylgje, tankefølge

іменник жіночий

Значення та вживання

tankerekkje der tankane følgjer logisk av kvarandre;
Сторінка статті

fornuftsvesen, fornuftvesen

іменник середній

Значення та вживання

skapning med evne til rasjonell og logisk tenking;
jamfør fornuft (2)
Приклад
  • mennesket er eit fornuftsvesen
Сторінка статті

euklidsk, evklidsk

прикметник

Значення та вживання

som gjeld den greske matematikaren Euklid

Фіксовані вирази

  • euklidsk geometri
    klassisk gresk geometri som byggjer på visse aksiom som er forma i eit logisk system
Сторінка статті

subjekt

іменник середній

Походження

frå latin, av subjicere ‘leggje inn under’

Значення та вживання

  1. i filosofi: sansande, tenkjande, viljande eg;
    motsett objekt (1)
  2. i grammatikk: setningsledd som verbalet (1 seier noko om, som saman med verbalet utgjer ei setning, og som nemner det som er eller gjer noko i aktive setningar og det som handlinga blir retta mot i passive setningar
    Приклад
    • 'jenta' er subjekt i setninga ‘jenta lo’

Фіксовані вирази

  • formelt subjekt
    ord, vanlegvis ‘det’, som står på subjektsplassen i ei setning der det eigenlege subjektet kjem seinare eller der verbet ikkje krev subjekt
    • i setninga ‘det er kaldt’ er ‘det’ formelt subjekt
  • logisk subjekt
    setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

måtte

måtta

дієслово

Походження

norrønt mátta, av mega ‘formå, kunne’

Значення та вживання

  1. ha løyve, høve eller grunn til;
    kunne, få
    Приклад
    • om eg så må seie det;
    • må eg låne pengar av deg?
    • må eg kome inn?
  2. vere nøydd til eller pliktig til;
    skulle
    Приклад
    • eg ville ikkje, men eg måtte;
    • alle må levere skattemelding;
    • du må stå opp no;
    • det må gjerast;
    • huset må byggjast om;
    • det er fælt å måtte seie slikt;
    • det må til
  3. vere mogleg, sannsynleg, tenkjeleg, logisk nødvendig
    Приклад
    • det måtte vere ein draum;
    • du må vere sjuk;
    • ingen slepp inn, kven det så måtte vere;
    • det måtte gå slik
  4. om sterk oppmoding, påminning eller åtvaring: burde (1)
    Приклад
    • du må sjå deg føre!
    • du må finne deg ein plass;
    • du må ikkje seie slikt!
  5. brukt for å uttrykkje ynske
    Приклад
    • måtte du aldri angre!
    • må hell og lykke følgje deg!

Фіксовані вирази

  • må hende
    kan hende, kanskje
  • må tru
    må vite
    • det gjekk ikkje fort, må tru;
    • må tru ho kjem?
  • må vite
    kan du vel skjøne
    • eg vart trøytt, må vite
Сторінка статті