Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
168 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 167 oppslagsord

setje bukken til å passe havresekken

Tyding og bruk

setje nokon til å passe på eller gjere noko som ein må vente vedkomande vil nytte til eigen fordel;
Sjå: havresekk
Artikkelside

seg sjølv nærmast

Tyding og bruk

oppteken først av eigen føremon;
Sjå: nærmast
Artikkelside

fornekte seg

Tyding og bruk

avvike frå si normale åtferd;
handle i konflikt med si eiga rolle eller sin eigen identitet;
Sjå: fornekte
Døme
  • partiet fornektar seg ikkje;
  • han må fornekte seg sjølv
Artikkelside

jo … dess …

Tyding og bruk

Sjå: dess, jo
  1. brukt ved samanstilling av to komparativar
    Døme
    • jo før, dess betre
  2. brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
    Døme
    • jo fleire som har jobb utanfor eigen kommune, dess fleire nyttar bil
Artikkelside

sjølvs min

Tyding og bruk

min eigen;
Sjå: sjølvs
Artikkelside

avtalt spel

Tyding og bruk

avtale i løynd til eigen føremon;
Sjå: spel
Artikkelside

fiske i rørt vatn

Tyding og bruk

nytte ut ein forvirra situasjon til eigen fordel;
Sjå: fiske
Artikkelside

godvillig, godviljug

adjektiv

Tyding og bruk

som skjer av eigen vilje;
utan press;
utan å gjere motstand
Døme
  • gjere noko godvillig;
  • følgje godvillig med politiet
Artikkelside

herre 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt herra, herri, av gammallågtysk herro, komparativ av her ‘fornem’; jamfør herleg (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • herre konge!
    • bli herre over heile landet;
    • dei høge herrane i Kreml og Washington
  2. overhovud for huslyd;
    Døme
    • tene to herrar;
    • vere herre i huset;
    • vere herre i eige hus;
    • vere sin eigen herre
  3. Døme
    • te seg som ein herre;
    • mine damer og herrar;
    • ein herre på byen;
    • eit trimparti for herrar
  4. brukt som særnamn: Gud
    Døme
    • Herren vår Gud;
    • Herren vere med deg!
    • i genitiv brukt for å forsterke ei utsegn
      • eit herrens vêr;
      • for mange herrens år sidan;
      • kva i herrens namn er dette?

Faste uttrykk

  • leve herrens glade dagar
    vere sorglaust oppteken med fest og moro
  • vere/bli herre over
    meistre
    • vere herre over situasjonen
Artikkelside

heimeavla

adjektiv

Tyding og bruk

  1. avla (2 på eigen gard, i eigen hage eller liknande
    Døme
    • heimeavla kål
  2. i overført tyding: som har vakse fram i eige miljø, i eige land eller liknande
    Døme
    • heimeavla fotballspelarar
Artikkelside
Side 8 av 17