Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
121 treff

Bokmålsordboka 9 oppslagsord

Nynorskordboka 112 oppslagsord

mannslut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lut som fell på kvar av dei som er med, til dømes på fiske;
Artikkelside

kalve 2

kalva

verb

Opphav

norrønt kelfa; jamfør kalv

Tyding og bruk

  1. føde kalv
    Døme
    • kyrne hennar skal kalve;
    • i mai skal reinen kalve
  2. om isfjell eller bre: breste slik at større stykke fell ut
    Døme
    • breen kalva i fjorden
  3. kantre, velte
    Døme
    • kalve på sykkelen
Artikkelside

vinkel

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med vinke eigenleg ‘bøying’

Tyding og bruk

  1. geometrisk figur som er avgrensa av to rette linjer frå same punktet;
    mål for kor mykje den eine av to linjer må svingast om skjeringspunktet før ho fell saman med den andre
    Døme
    • full vinkel – 360° (400 g);
    • stump (gag) vinkel – vinkel mellom 90° og 180°;
    • dørkarmen er ikkje i vinkel – er ikkje rettvinkla
    • til dømes i fotball
      • skyte frå (altfor) skrå vinkel
    • i overført tyding
      • sjå noko frå ulike vinklar – synsvinklar
  2. reiskap til å måle, setje av (rette) vinklar med
    Døme
    • lausvinkel;
    • fast vinkel
    • om distinksjonar for sersjantar og (vise)korporalar
      • få vinklar
    • særleg i fotballmål: kryss (1, 2)
      • skotet gjekk heilt opp i vinkelen

Faste uttrykk

  • bein/like vinkel
    vinkel på 180° = rett linje
  • konkav vinkel
    vinkel mindre enn 180°
  • konveks vinkel
    vinkel større enn 180°
  • rett vinkel
    vinkel på 90°
  • spiss vinkel
    • vinkel under 90°
    • i fotball og handball: utgangspunkt for spark eller kast langt nede mot dødlinja på sida av målet
      • skyte ballen frå spiss vinkel
Artikkelside

barometer

substantiv inkjekjønn

Uttale

baromeˊter

Opphav

av gresk baros ‘tyngd’; jamfør -meter

Tyding og bruk

  1. instrument som måler lufttrykk
    Døme
    • barometeret fell;
    • barometeret står høgt
  2. i overført tyding: noko som tener til å måle grad av ein tilstand
    Døme
    • vere eit barometer på interessa for noko
Artikkelside

situng

adjektiv

Opphav

av si-

Tyding og bruk

som fell tung i lengda
Døme
  • ein situng motbakke
Artikkelside

innskrive

innskriva

verb

Tyding og bruk

teikne ein geometrisk figur inni ein annan slik at visse punkt i figurane fell saman
Artikkelside

fille 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt -filla ‘-skinn’; samanheng med fell

Tyding og bruk

  1. Døme
    • rive i filler;
    • leggje ei fille om såret
  2. særleg i fleirtal: slite klesplagg
    Døme
    • gå i berre fillene

Faste uttrykk

  • ikkje filla
    ikkje noko, ikkje det grann
  • så fillene fyk
    vilt og styrlaust
    • slåst så fillene fyk;
    • politikarane kranglar så fillene fyk
Artikkelside

nedbørområde, nedbørsområde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. område som det fell nedbør på
  2. del av ein syklon (2) som det kjem nedbør frå
    Døme
    • eit lågtrykk med tilhøyrande nedbørområde
Artikkelside

nedfall

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

noko som fell ned
Døme
  • radioaktivt nedfall

Faste uttrykk

  • stå til nedfalls
    halde på å falle saman
    • hus står til nedfalls
Artikkelside

druns

substantiv hankjønn

Opphav

sjå drunse (2

Tyding og bruk

  1. svær, kraftig kropp
  2. dump lyd av noko tungt som fell
Artikkelside
Side 3 av 12