Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

vakne

vakna

verb

Opphav

norrønt vakna

Tyding og bruk

  1. bli vaken, bli ved fullt medvit
    Døme
    • vakne tidleg om morgonen;
    • vakne av narkosen
  2. livne til, kome i rørsle
    Døme
    • om våren vaknar naturen til nytt liv;
    • ei vaknande kjensle av ansvar
  3. gjere seg gjeldande, reise seg til kamp
    Døme
    • no må målfolket vakne!
Artikkelside

panikkjensle, panikk-kjensle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kjensle av brå og sanselaus redsle;
jamfør panikk
Døme
  • han vakna om natta med ei frykteleg panikkjensle
Artikkelside

tre–fire

Tyding og bruk

Sjå: fire, tre
  1. tre til fire
    Døme
    • prosjektet er ferdig om tre–fire år;
    • det er tre–fire varmegrader ute
  2. nokre få
    Døme
    • har du ein tre–fire minutt?
    • ho vakna ein tre–fire gongar i løpet av natta
Artikkelside

til live

Tyding og bruk

til ein aktiv og levande tilstand;
Sjå: liv
Døme
  • vekkja verkstaden til live att;
  • aksjonen vakna til live;
  • la draumen kome til live
Artikkelside

nattetime

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tid om natta
Døme
  • i seine nattetimar;
  • ein sein nattetime vakna han av bråk utanfor
Artikkelside

brak

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt brak; som førsteledd frå svensk

Tyding og bruk

  1. sterk og knakande lyd av noko som fell, eksploderer eller liknande;
    braking;
    Døme
    • velte bordet med dunder og brak;
    • ho vakna av bulder og brak oppe i fjellsida;
    • isen brast med knak og brak
  2. brukt som førsteledd i samansetningar: med kraftig verknad;

Faste uttrykk

  • med eit brak
    • med høg lyd
      • slå døra igjen med eit brak
    • i overført tyding: brått og ettertrykkeleg
      • vakne med eit brak;
      • ein forfattar som slo gjennom med eit brak
Artikkelside

just som

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer samtidig med noko anna;
    idet (1), akkurat da
    Døme
    • tanken dukka opp just som ho hadde vakna
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer samanlikning;
    som om, liksom
    Døme
    • han sprang så fort at det var just som han flaug
Artikkelside

fridomshug

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

hug (1, 2) til fridom;
Døme
  • fridomshugen vakna i folket
Artikkelside

demring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

overgang mellom natt og dag;
til skilnad frå skumring
Døme
  • han vakna før demringa
Artikkelside

blåmåndag

substantiv hankjønn

Opphav

etter tysk blauer Montag ‘blå måndag’, etter farga som vart brukt i kyrkjene måndagen i fasteveka

Tyding og bruk

  1. måndag etter fastelavnssøndag
  2. dag etter ein rangel
  3. dag da ein angrar på noko ein har gjort eller vore med på;
    tid da vonde, uynskte konsekvensar av tidlegare sigrar eller suksessar melder seg
    Døme
    • politikarane vakna til ein økonomisk blåmåndag
Artikkelside
Side 1 av 2