Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
61 treff

Nynorskordboka 61 oppslagsord

usemje

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å vere usamd;
Døme
  • det er (stor) usemje mellom partane om framgangsmåten
Artikkelside

stammefeide

substantiv hankjønn

Opphav

av stamme (1

Tyding og bruk

  1. feide (1, 2) eller strid mellom ulike folkegrupper eller stammer (1
    Døme
    • ein blodig stammefeide mellom dei to folkegruppene
  2. usemje mellom ulike grupper eller ulike deler av ei gruppe
    Døme
    • vi må få slutt på stammefeidane i partiet
Artikkelside

stadval

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

val av stad, der noko skal vere eller liggje
Døme
  • det var usemje om stadvalet for den nye skulen
Artikkelside

imot

preposisjon

Opphav

norrønt ímót

Tyding og bruk

Døme
  • han kom gåande imot meg;
  • båten har kurs rett imot land;
  • imot kvelden stilna det;
  • han er god imot barna;
  • kjempe imot kriminalitet
  • brukt som adverb
    • gå med vinden rett imot

Faste uttrykk

  • ha imot
    meine at noko er negativt;
    ikkje like, rekne som dårleg
    • eg har ikkje noko imot å hjelpe til;
    • kva har du imot ho?
  • seie imot
    uttrykkje usemje;
    innvende, protestere
    • vere modig nok til å seie imot;
    • ungdomar som seier læraren imot
  • tale nokon midt imot
    ope og uredd seie seg usamd med ein person eller ei gruppe med makt
    • han talte si eiga regjering midt imot
  • tale Roma midt imot
    ope og uredd tale mot autoritetane
  • tvert imot
    • heilt motsett;
      omvendt
      • tilhøva har ikkje vorte betre, snarare tvert imot
    • rett overfor (1)
      • ho sat tvert imot han
Artikkelside

ugreie 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. vanskeleg situasjon;
    problem, kluss (2);
    uorden, uklarleik;
    Døme
    • økonomien er i ugreie;
    • skape ugreie i trafikken;
    • det er noko ugreie med bilen;
    • vere til ugreie
  2. usemje, konflikt
    Døme
    • det var ugreie mellom dei;
    • kome i ugreie med nokon
Artikkelside

ven 1, venn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vinr, samanheng med latin venus ‘venleik’; jamfør Venus romersk kjærleiksgudinne

Tyding og bruk

  1. person ein har godhug for;
    særs god kjenning
    Døme
    • barndomsven;
    • omgangsven;
    • ein god ven;
    • ha mange vener;
    • vere (ein) god ven med, til nokon;
    • møte slekt og vener;
    • bli, gjere seg, halde seg til vens med nokon;
    • bli vener igjen etter ei usemje;
    • skilje mellom ven og fiende
    • i tiltale:
      • god dag, gamle ven!
    • i tiltale, særleg til ektemake eller barn:
      • den går ikkje, venen min
  2. Døme
    • få seg ein ny ven
  3. særleg i religiøst mål: medlem i visse kristne trussamfunn
    Døme
  4. i litterært mål: elskar (3), dyrkar
    Døme
    • barneven;
    • bokven;
    • ein sann ven av gode historier
Artikkelside

uteståande

adjektiv

Tyding og bruk

som ein har til gode;
ikkje oppgjord
Døme
  • ha uteståande (penge)krav;
  • eg har ikkje noko uteståande med han – eg har ikkje noko uoppgjort el. noka usemje med han, eg står på god fot med han
Artikkelside

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

  1. svært tynn snor av (tvinna) tekstil, av kunstfiber eller av anna materiale;
    trådforma tåg, fiber eller liknande
    Døme
    • sy med nål og tråd;
    • træ i tråden
  2. samanheng, samsvar;
    jamfør raud
    Døme
    • eg finn ingen tråd i framstillinga;
    • gå som ein raud tråd gjennom boka

Faste uttrykk

  • henge i ein tynn tråd
    om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
  • i tråd med
    i samvar med;
    som følgje av
    • leve i tråd med eigne verdiar;
    • vedtaket er heilt i tråd med reglane
  • knute på tråden
    usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
    mellombels uvenskap
    • det er knute på tråden mellom familiane;
    • diplomatiske knutar på tråden
  • lett på tråden
  • miste tråden
    gå surr i samanhengen
    • miste tråden i resonnementet
  • på tråden
    i andre enden i ein telefonsamtale
    • ha mormor på tråden
  • samle trådane i ei hand
    dirigere alle ledda i ei verksemd e l
  • slå på tråden
    ringje opp;
    telefonere
  • ta opp att tråden
    byrje att med noko ein har gjort tidlegare
    • ta opp att tråden med den årlege tradisjonen
  • trekkje i trådane
    dirigere eller kontrollere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
    • trekkje i trådane i det kriminelle miljøet
  • trekkje tråd
    lage, forme metalltråd i ymse dimensjonar
  • utan ein tråd
    heilt naken
Artikkelside

strid 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stríð

Tyding og bruk

  1. Døme
    • dra i strid;
    • falle i strid
  2. usemje, konflikt
    Døme
    • yppe til strid
  3. hard styrkeprøve;
    Døme
    • bli merkt av livsens strid
  4. hardt strev;
    jamfør stri (1
    Døme
    • det vart ein strid for å bli ferdig i rett tid;
    • eg hadde mykje strid med det
  5. mangel på samhøve;
    Døme
    • vedtaket står i strid med mønsterplanen;
    • handle stikk i strid med avtala

Faste uttrykk

  • stridens eple
    det striden handlar om
Artikkelside

salomonisk

adjektiv

Opphav

etter namnet til den bibelske kong Salomo

Tyding og bruk

klok, vis

Faste uttrykk

  • salomonisk dom
    klok, rettvis avgjerd (etter den dommen kong Salomo sa fram i ei usemje mellom to mødrer (1. Kong 3,16–28))
Artikkelside
Side 1 av 7