Avansert søk

63 treff

Nynorskordboka 63 oppslagsord

ur 1, urd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt urð

Tyding og bruk

(skrått) lende dekt med større og mindre steinar (frå isbrear eller seinare forvitring og ras)
Døme
  • hamne i ura

ur 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk, same opphav som gresk og latin hora; samanheng med år (3

Tyding og bruk

apparat eller mekanisme som viser tid på døgnet
Døme
  • uret i tårnet;
  • forretning for ur og optikk

ure, urde

ura, urda

verb

Opphav

av ur (1

Tyding og bruk

byggje eller dekkje med (større) steinar
Døme
  • urde opp ein mur;
  • urde ned dei døde

klokke 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt klokka, frå lågtysk eller mellomalderlatin; truleg opphavleg keltisk lydord

Tyding og bruk

  1. djup metallskål som heng med botnen opp (og har kolv inni);
    stor bjølle
    Døme
    • ringje med klokkene;
    • det kimar i klokker
  2. instrument som måler og viser tid;
    Døme
    • klokka slo to;
    • kunne klokka;
    • sjå på klokka;
    • klokka tikkar og går
  3. Døme
    • kor mykje er klokka?
    • klokka er ti;
    • passe klokka;
    • vi møtest klokka fire;
    • stille klokka;
    • skru klokka attende
  4. apparat som gjev lydsignal
    Døme
    • klokka ringjer når det er mat
  5. kuppelforma behaldar
  6. klokkeforma blomster

Faste uttrykk

  • biologisk klokke
    det at mange biologiske prosessar går føre seg rytmisk og uavhengig av ytre tilhøve
  • gå som ei klokke
    fungere jamt og sikkert
  • klokka tikkar
    det hastar
    • klokka tikkar for etterforskinga

visarur

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør ur (2

Tyding og bruk

(armbands)ur med visarar;
til skilnad frå sifferur

urbefolkning

substantiv hokjønn

Opphav

av ur-

Tyding og bruk

befolkning som består av eitt eller fleire urfolk i eit område
Døme
  • urbefolkninga i Amerika

urfisk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

utdøydd, fiskeliknande virveldyr frå oldtida;
jamfør ur- (1)

urdyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. dyr frå urtida;
    jamfør ur- (1)
  2. eldre nemning for eincella dyr;

urete, urdete

adjektiv

Tyding og bruk

om terreng: med ur (1 eller mykje stein
Døme
  • ein gard med brattlendt og urete utmark

uravrøysting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

skriftleg avrøysting i organisasjon eller foreining der alle medlemene har røysterett;
jamfør ur- (3)
Døme
  • lønsavtala vart godkjend ved uravrøysting