Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 194 oppslagsord

orden

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin ordo

Tyding og bruk

  1. rekkjefølgje, plassering
    Døme
    • namna står i alfabetisk orden
  2. regelbunden tilstand;
    system
    Døme
    • ha god orden i sakene sine
  3. Døme
    • syte for ro og orden
  4. i biologi: systematisk gruppe av organismar;
    underordna klasse (1, 2) og overordna familie (3)
    Døme
    • ein orden femner i regelen om fleire familiar
  5. samskipnad som følgjer faste reglar
    Døme
    • ein geistleg orden
  6. Døme
    • St. Olavs orden

Faste uttrykk

  • for ordens skuld
    for at alt skal gå riktig for seg
    • ho ville forklare situasjonen for ordens skuld
  • gå i orden
    bli ordna
    • saka gjekk i orden
  • i orden
    • i stand
      • bilen er i orden
    • greitt, ok
      • det er i orden at du kjem på søndag
  • i tur og orden
    i rekkjefølgje;
    etter kvarandre
    • innslaga kom i tur og orden
  • slutta orden
    rørsler i ei oppstilt militæravdeling der alle har fast plass
    • drill og marsj er former for slutta orden
  • spreidd orden
    med større avstand til andre soldatar
    • dei går frå leiren i spreidd orden

gjenopprette

gjenoppretta

verb

Tyding og bruk

  1. ta tilbake til den førre tilstanden
    Døme
    • gjenopprette dokumenta;
    • demokratiet vart gjenoppretta etter tjue år med diktatur
  2. i overført tyding: utbetre
    Døme
    • freden er gjenoppretta i partiet;
    • gjenopprette ro og orden

til gjengjeld

Tyding og bruk

Sjå: gjengjeld
  1. som motyting
    Døme
    • han betalte ikkje leige, men til gjengjeld heldt han huset i orden
  2. på den andre sida, derimot, i staden
    Døme
    • ho arbeider ikkje fort, men til gjengjeld er ho nøyaktig

gjengjeld

substantiv hokjønn

Opphav

av dansk gengæld, opphavleg med tyding ‘tibakebetaling’

Tyding og bruk

handling som er ei reaksjon på ei anna handling, ofte av same slaget som denne
Døme
  • det var tid for å gjere gjengjeld;
  • kva skal du gjere i gjengjeld?

Faste uttrykk

  • til gjengjeld
    • som motyting
      • han betalte ikkje leige, men til gjengjeld heldt han huset i orden
    • på den andre sida, derimot, i staden
      • ho arbeider ikkje fort, men til gjengjeld er ho nøyaktig

rydde opp i eige hus

Tyding og bruk

få orden på sine eigne saker;
Sjå: rydde

for ordens skuld

Tyding og bruk

for at alt skal gå riktig for seg;
Sjå: orden
Døme
  • ho ville forklare situasjonen for ordens skuld

per/pr. kasse

Tyding og bruk

Sjå: kasse
  1. som har pengar
  2. som føler seg i form;
    som er i orden
    Døme
    • ho kjenner seg ikkje per kasse i dag;
    • uttalen er ikkje heil per kasse;
    • ho er alltid per kasse når det gjeld mote

gå i orden

Tyding og bruk

bli ordna;
Sjå: orden
Døme
  • saka gjekk i orden

i orden

Tyding og bruk

Sjå: orden
  1. i stand
    Døme
    • bilen er i orden
  2. greitt, ok
    Døme
    • det er i orden at du kjem på søndag

slutta orden

Tyding og bruk

rørsler i ei oppstilt militæravdeling der alle har fast plass;
Sjå: orden
Døme
  • drill og marsj er former for slutta orden