Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
12 treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

mak 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt mak ‘gjeremål, mellomvære’, av lågtysk (ge)mak ‘høveleg’; samanheng med make (1

Tyding og bruk

roleg lag eller måte;
Døme
  • sitje i mak

Faste uttrykk

  • i ro og mak
    smått og seint, roleg
Artikkelside

mak 2

adjektiv

Opphav

norrønt makr ‘høveleg, grei’, frå lågtysk; jamfør mak (1

Tyding og bruk

linn, lempeleg
Døme
  • makt vêr
Artikkelside

make 2

maka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt maka; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. arbeide med;
    lage, få i stand, ordne
    Døme
    • make det slik ein vil;
    • make veg i snøen;
    • det makar seg til regn
  2. bruke seg på, kjefte;
    bli oppøst
    Døme
    • make seg på nokon

Faste uttrykk

  • make seg
    ordne seg
    • alt makar seg vel for meg
Artikkelside

make 3

maka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt maka, frå lågtysk; jamfør make (1

Tyding og bruk

setje saman til par
Døme
  • foreldra ville make i hop dei unge
Artikkelside

ro 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ró

Tyding og bruk

  1. det å vere urørleg;
    tilstand utan rørsle
    Døme
    • halde hendene i ro;
    • vere i ro
  2. Døme
    • leggje seg til ro
  3. Døme
    • få ro til å lese;
    • ro og orden;
    • elevane kom til ro
  4. Døme
    • få ro i sjela;
    • ikkje ha ro på seg
  5. Døme
    • ta noko med stor ro

Faste uttrykk

  • gå til ro
    gå til sengs;
    leggje seg
  • i ro og mak
    smått og seint, roleg
  • slå seg til ro
    • roe seg
      • ho slår seg til ro for natta
    • busetje seg;
      opphalde seg
      • han slo seg til ro på garden
  • slå seg til ro med
    nøye seg, vere nøgd med;
    slå seg til tols med
Artikkelside

make 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt maki, substantivert av eit adjektiv ‘som høver saman’; jamfør mak (2

Tyding og bruk

  1. den eine av eit par personar eller dyr;
    jamfør ektemake
    Døme
    • finne seg ein make
  2. den eine av to ting som høyrer saman
    Døme
    • desse skoa er ikkje makar;
    • eg må prøve å finne maken til knappen eg mista
  3. Døme
    • hennar make finst ikkje;
    • det finst ikkje maken til jentunge

Faste uttrykk

  • krake søkjer make
    to likesinna finn gjerne i hop
  • maken til ...
    brukt for å gje uttrykk for kjensler og meiningar
    • maken til arrogant haldning til miljøet!
  • sett/høyrt på maken!
    brukt for å uttrykkje undring
    • no har eg aldri høyrt på maken!
    • ho hadde ikkje sett på maken
Artikkelside

i ro og mak

Tyding og bruk

smått og seint, roleg;
Sjå: mak, ro
Artikkelside

makeleg, makleg

adjektiv

Opphav

norrønt makligr ‘høveleg’, truleg frå lågtysk; jamfør mak (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein makeleg stol
  2. lite slitsam;
    Døme
    • eit makeleg arbeid
    • brukt som adverb:
      • ta det makeleg
  3. roleg, langsam
    Døme
    • leve eit makeleg liv
    • brukt som adverb:
      • gå makeleg
  4. som tek det med ro;
    lat, sein
    Døme
    • vere makeleg av seg
Artikkelside

maksvêr, maksver

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mak (1

Tyding og bruk

roleg vêr med svak vind
Artikkelside

machtal

substantiv inkjekjønn

Uttale

makˊtal

Opphav

av mach

Tyding og bruk

tal som står for forholdet mellom farten ein lekam har og lydfarten;
symbol M
Artikkelside