Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
15 treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

galopp

substantiv hankjønn

Uttale

galåpˊ

Opphav

frå fransk; jamfør galoppere

Tyding og bruk

  1. snøgg, sprangliknande springemåte hos visse dyr, særleg hest
    Døme
    • hesten skifta frå tråv til galopp;
    • to hestar i full galopp over sletta
  2. snøgg rørsle (til fots)
    Døme
    • jentungen kom i full galopp
  3. i overført tyding: snøgg utvikling;
    ustoppeleg ferd
    Døme
    • ein økonomisk galopp;
    • følgje med i galoppen
  4. snøgg dans i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (5)
  5. livleg musikkstykke i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (4)
Artikkelside

traversere

traversera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå seinlatin transversare

Tyding og bruk

  1. gå eller flytte seg skrått eller på tvert
    Døme
    • traversere opp fjellsida
  2. i riding: stille hesten i sidestilling når ein til dømes går over frå galopp til trav eller gang
Artikkelside

ri 2, ride

rida

verb

Opphav

norrønt ríða

Tyding og bruk

  1. sitje på ryggen av eit dyr og styre det framover;
    ferdast på hesteryggen
    Døme
    • ri på ein hest;
    • ri i galopp
  2. sitje skrevs over noko
    Døme
    • ri på gjerdet;
    • ri på båtkvelven
  3. Døme
    • ri over
  4. plage eller tyngje over tid
    Døme
    • det rir meg som ei mare;
    • riden av skuldkjensle;
    • poeten er riden av kjærleikslengt
  5. segle eller ferdast på sjø eller bølgje
  6. ha fordel eller nytte av
    Døme
    • ri på ei popularitetsbølgje
  7. om hanndyr: stige opp på hodyr for å gjennomføre paring

Faste uttrykk

  • ikkje ri den dagen ein salar
    vere sein i vendinga
  • ri for anker
    liggje for anker i storm
  • ri inn
    temje eller dressere til ridedyr
  • ri kjepphestar
    stadig gje til kjenne si (fastlåste) meining om eit emne
  • ri nokon som ei mare
    vere ei stor plage for nokon
    • dei økonomiske vanskane rei henne som ei mare
  • ri paragrafar
    følgje lova svært strengt;
    vere pirkete og formell;
    jamfør paragrafryttar
  • ri prinsipp
    tvihalde på prinsippa sine utan å ta omsyn til andre faktorar;
    jamfør prinsippryttar
  • ri stormen av
    • kome gjennom ein storm med å liggje på vêret
      • ri av ein storm
    • klare seg gjennom vanskar
      • ministeren reid stormen av
Artikkelside

karriere

substantiv hankjønn

Uttale

kariæˋre

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin carraria ‘kappkøyringsbane’; av latin carrus ‘kjerre’

Tyding og bruk

  1. leveveg i yrkeslivet
    Døme
    • starte ein politisk karriere;
    • ha ein mislykka karriere i politiet;
    • han har ein lang karriere bak seg som teatermusikar
  2. i riding: strak galopp

Faste uttrykk

  • gjere karriere
    gjere det godt i yrkeslivet;
    avansere snøgt
    • kome seg fram og gjere karriere
Artikkelside

flukt

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk, jamfør norrønt flótti; samanheng med fly (10 og flykte

Tyding og bruk

  1. det å flykte (1);
    Døme
    • jage nokon på flukt;
    • vere på flukt frå fienden;
    • ta flukta;
    • flukta frå landsbygda;
    • dyret slår over til galopp ved flukt
  2. flog (1) i lufta;
    jamfør glideflukt
    Døme
    • skyte fuglen i flukta
  3. fråfall frå tidlegare meiningar, idear;
  4. det å unngå noko;
    Døme
    • flukt frå kvardagen
  5. flyging, renning (omkring)
  6. Døme
    • flukt i kroppen
  7. Døme
    • poetisk flukt
  8. Døme
    • flukta på ei ørn

Faste uttrykk

  • i flukt
    • i samsvar
      • eit framlegg i flukt med tradisjonen
    • i same lei eller høgd
      • plattingen går i flukt med terrenget
Artikkelside

firsprang

substantiv inkjekjønn

Faste uttrykk

  • i fullt firsprang
    i full galopp, svært fort
Artikkelside

sporenstreks

adverb

Opphav

etter tysk, opphavleg ‘i full galopp’; av eldre tysk Spornstreich ‘hogg med sporane’

Tyding og bruk

med ein gong;
Døme
  • reise sporenstreks heim
Artikkelside

i fullt firsprang

Tyding og bruk

i full galopp, svært fort;
Sjå: firsprang
Artikkelside

hesteveddeløp, hesteveddelaup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

galopp- eller travløp med organisert pengespel om kven som vinn
Artikkelside

galoppløp, galopplaup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 1 av 2