Avansert søk

15 treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

diktatur

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin; jamfør diktator

Tyding og bruk

  1. styreform der éin person eller éi gruppe har uavgrensa makt;
    til skilnad frå demokrati (1)
    Døme
    • overgangen frå diktatur til demokrati
  2. stat med diktatur (1) som styreform
    Døme
    • leve i eit diktatur

proletariat

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

samfunnsklasse av personar som lever av å selje arbeidskrafta si;

Faste uttrykk

  • proletariatets diktatur
    i marxismen: absolutt maktutøving frå proletariatet si side under utviklinga mot eit klasselaust, statslaust samfunn

gjenopprette

gjenoppretta

verb

Tyding og bruk

  1. ta tilbake til den førre tilstanden
    Døme
    • gjenopprette dokumenta;
    • demokratiet vart gjenoppretta etter tjue år med diktatur
  2. i overført tyding: utbetre
    Døme
    • freden er gjenoppretta i partiet;
    • gjenopprette ro og orden

diktator

substantiv hankjønn

Uttale

diktaˊtor, i fleirtal diktatoˊrar eller  diktaˊtorar

Opphav

frå latin ‘den som dikterer, befaler’; jamfør diktere

Tyding og bruk

  1. statsleiar med uavgrensa styringsmakt;
    øvste makthavar i eit diktatur (2)
  2. sjølvrådig person;

diktatorisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller karakteriserer diktatorar eller diktatur;
    Døme
    • diktatorisk makt;
    • eit diktatorisk regime
  2. prega av at nokon stadig tvingar viljen sin gjennom;
    Døme
    • leiinga utvikla diktatoriske trekk

våpenmakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

makt, vald som byggjer på våpenbruk
Døme
  • eit diktatur som berre byggjer på våpenmakt

militærdiktatur

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

diktatur (1) som stør seg på militære styrker for å halde på makta

diktaturstat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tvangsstat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

totalitær stat, diktatur

høgreorientert

adjektiv

Tyding og bruk

som er i tråd med eit konservativt idégrunnlag;
Døme
  • eit høgreorientert diktatur