Avansert søk

Nynorskordboka 56 oppslagsord

substantiv hokjønn

norrønt bót; samanheng med bate ( og betre (

betring, vøling, bøting
Døme
- rå bot på
pengesum som må betalast som straff eller soning for eit brotsverk eller ei misferd
Døme
- få ei bot for råkøyring
soning av synd;
moralsk betring
Døme
- love bot og betring
(tøy)lapp over noko som er skadd eller sundrive
Døme
- ei brok med bøter på knea
flekk som skil seg ut frå overflata ikring
Døme
- kua hadde store svarte bøter
- - grasbot
  - åkerbot

bot som ein vedtek på staden;

Sjå: kors

Sjå: lys, raud

stoppsignal (1)
Døme
- få bot for å køyre på raudt lys
det å seie eller få nei til noko;
avslag (2)
Døme
- regjering gav raudt lys for avgifta;
- dei fekk raudt lys for prosjektet

substantiv hankjønn

norrønt kross, gjennom gammalengelsk eller gammalirsk; frå latin crux

i Romarriket: vanærande straffereiskap, brukt til dødsstraff, laga av ein loddrett stolpe med laust tverrtre til å hengje brotsmenn på;
kors (1)
Døme
- Jesus hang på krossen
symbol for Kristus og kristendomen;
kors (2)
Døme
- stride for krossen;
- finne fred ved krossen
i overført tyding: tung lagnad, bør;
pine (1, plage (1;
(stor) sorg, liding;
kors (3)
Døme
- ha ein kross å bere
stor vanske, uløyseleg problem;
kors (4)
- - tankekross
figur eller ting på skap som ein kross (1), ofte nytta som symbol;
kors (5)
Døme
- krossen i flagget;
- bere ein kross rundt halsen;
- setje kross på ei grav
- - andreaskross
  - hakekross
dekorasjon (4)
- - storkross
sentrum på ein liten stad;
vegeskil
Døme
- dei bur nede i krossen

i kross og krok
i ulike leier, til ulike kantar
ikkje leggje to pinnar i kross
la vere å hjelpe til, ikkje lyfte ein finger
kross på halsen!
æresord!
krype til krossen
- audmykje seg ved å krype til krusifikset og gjere bot;
  angre seg
- søkje hjelp som ein før har avvist
leggje i kross
plassere tvers over einannan;
krysse (1, 2)

substantiv hankjønn

gang (1) som angrande syndar går for å gjere bot (3);
jamfør botsferd
Døme
- pilegrimane gjekk botsgang på kne fram til kyrkja
det å audmjuke seg og be om orsaking
Døme
- kjenne seg tvinga til offentleg botsgang