Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 186 oppslagsord

lærdomssete

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

eldre nemning for institusjon eller sentrum for vitskaplege studium og forsking;
jamfør sete (1, 3)
Artikkelside

kasse

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom tysk, frå italiensk; av latin capsa, samanheng med capere ‘ta, romme’

Tyding og bruk

  1. (oftast firkanta) behaldar av tre, metall, plast eller liknande av varierande storleik;
    stor øskje
    Døme
    • ei kasse øl;
    • dei pakka bøkene i kasser
  2. noko som minner om formen av ei kasse
    Døme
    • bilen er ei gammal kasse;
    • bydelen er berre store kasser av betong
  3. noko som omgjev eller beskytter noko
  4. rom eller stad for inn- og utbetalingar i butikk, bank, kontor eller liknande
    Døme
    • sitje i kassa
  5. forråd av pengar;
    kassaapparat, pengeskrin
    Døme
    • ho tel opp kassa;
    • dei stal av kassa
  6. middel eller fond for medlemene i ein institusjon eller til samfunnsføremål

Faste uttrykk

  • ebbe i kassa
    lite pengar;
    pengemangel
    • det er ebbe i kassa, så det var ikkje pengar til røyk
  • per/pr. kasse
    • som har penger
    • som føler seg i form;
      som er i orden
      • ho kjenner seg ikkje per kasse i dag;
      • uttalen er ikkje heil per kasse;
      • ho er alltid per kasse når det gjeld mote
  • spytte i kassa
    gje økonomisk støtte;
    betale
    • fleire investorar spytta i kassa for å sikre det lokale museet
Artikkelside

korttidsopphald

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

opphald på institusjon i kortare tid
Døme
  • korttidsopphald på sjukeheim
Artikkelside

skule 1, skole 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skóli, skúli i skúlameistari, gjennom gammalengelsk scol f, eller lågtysk schole; eldre nederlandsk scoele (som u-en i I skule kanskje kjem av) opphavleg frå gresk skhole ‘fritid, kvild frå kroppsarbeid, sysselsetjing med lærdomsøvingar’

Tyding og bruk

  1. (institusjon som driv regelbunden) opplæring, undervisning
    Døme
    • skulen byrjar kring 20. august;
    • arbeide i skulen – drive som lærar;
    • den vidaregåande skulen
  2. bygning der ein held skule (1, 1)
    Døme
    • byggje ny skule;
    • ha lang veg til skulen
  3. elevar og lærarar ved ein skule (1, 2)
    Døme
    • heile skulen hadde fri i går
  4. krins, retning innanfor eit (fag)område, særleg vitskap og kunst
    Døme
    • ei bok som danna skule

Faste uttrykk

  • av den gamle skulen
    med ei meir gammaldags haldning
  • ein hard skule
    ein nådelaus og vond røyndom
    • gå, lære i ein hard skule
  • halde skule
    gje undervisning
Artikkelside

kulturberar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person eller institusjon som held oppe eller viderefører kulturen til ei gruppe
Døme
  • skulen er ein viktig kulturberar
Artikkelside

kulturinstitusjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

institusjon (2) som har ei aktiv rolle i kulturlivet;
Døme
  • musea er sentrale kulturinstitusjonar
Artikkelside

kulturaktør

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person, gruppe eller institusjon som spelar ei aktiv rolle i kulturlivet
Døme
  • festivalen er ein viktig kulturaktør i lokalmiljøet
Artikkelside

kurbad

substantiv inkjekjønn

Opphav

av kur (1

Tyding og bruk

institusjon som behandlar pasientar med mellom anna medisinske bad;
Døme
  • kurbad er godt for revmatiske sjukdommar
Artikkelside

kunde

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

person, institusjon og liknande som gjer innkjøp i ein butikk, kjøper tenester i eit firma eller liknande
Døme
  • ho er fast kunde i banken
Artikkelside

legesenter, lækjarsenter

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

institusjon der fleire legar tek imot pasientar i ein bygning med felles kontorpersonale, venterom og liknande
Artikkelside
Side 6 av 19