Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 117 oppslagsord

jau, jo 3

interjeksjon

Opphav

norrønt jaur

Tyding og bruk

  1. brukt til å stadfeste det positive innhaldet i eit nektande spørsmål
    Døme
    • kjem du ikkje? Jau da;
    • er han ikkje rik? Jau, særs rik
  2. brukt for å uttrykkje ei avgjerd trass i eit forbod
    Døme
    • ikkje gjer det! Jau, eg vil
  3. brukt for å ta attende ei føregåande nekting
    Døme
    • eg vil ikkje tenkje meir på dette no. Jau, eg må!
  4. brukt som svarord på spørsmål som i forma er positivt
    Døme
    • korleis går det? Jau takk, berre bra;
    • kjem du deg no? Jau, eg gjer da det
  5. brukt som innleiingsord for å slå fast noko
    Døme
    • jau, no skal du sjå;
    • jau, han var visst venta;
    • jau, ungdomen – det er framtida!
  6. brukt som ironisk stadfesting av ei utsegn
    Døme
    • jau, du er meg ei fin ei!
    • jau, vi må tru at han blir til noko!
Artikkelside

innfallsrik

adjektiv

Tyding og bruk

rik på innfall (1)
Artikkelside

innhaldsrik

adjektiv

Tyding og bruk

rik på innhald
Døme
  • ei innhaldsrik bok;
  • ei innhaldsrik feriereise
Artikkelside

feit ved

Tyding og bruk

ved rik på kvae eller tjære;
Sjå: feit
Artikkelside

berike seg

Tyding og bruk

gjere seg rik, særleg på urettmessig vis;
Sjå: berike
Artikkelside

skyte gullfuglen

Tyding og bruk

Sjå: gullfugl
  1. få ei brå vinning;
  2. kome i hopehav med ein rik person;
    gifte seg til rikdom
Artikkelside

føydalisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. særleg i middelalderen: samfunssystem med store skilnader mellom fattig og rik, der kongen som øvste lensherre ga jord i len (1) til vasallar1
  2. politisk system der makta ligg hos ein elite (2) som ofte har arva posisjonen sin
    Døme
    • dei jobbar no for å få landet ut av fattigdom og føydalisme
Artikkelside

harem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av arabisk haram ‘det utilgjengelege, forbodne’

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold i muslimske land: del av bustad der kvinnene heldt til, og der framande menn ikkje hadde tilgjenge
  2. kvinnene som budde i eit harem (1);
    konene og konkubinene til ein fyrste eller rik mann
    Døme
    • sjeiken og haremet hans
  3. i overført tyding: gruppe av kvinner som beundrar og er tiltrekte av ein mann, og som gjerne har seksuelt samkvem med han
    Døme
    • vanlegvis hadde han eit heilt harem rundt seg
  4. i overført tyding: hoer som held seg til ein hann, og som hannen parar seg med
    Døme
    • hanen har eit lite harem på tre høner
Artikkelside

gullfugl

substantiv hankjønn

Faste uttrykk

  • skyte gullfuglen
    • få ei brå vinning;
      leggje gullegget
    • kome i hopehav med ein rik person;
      gifte seg til rikdom
Artikkelside

gullgruve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. gruve der dei bryt gull
  2. i overført tyding: svært lønsamt føretak eller liknande;
    kjelde til rikdom
    Døme
    • forretninga er ei gullgruve
  3. i overført tyding: rik kjelde til kunnskap
    Døme
    • boka er ei gullgruve
Artikkelside
Side 5 av 12