Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 613 oppslagsord

opphoggeri

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

verksemd der ting blir hogne opp i mindre bitar;
Artikkelside

oppriss, opprit

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

teikning som syner eit loddrett snitt gjennom bygning, ting eller liknande, til skilnad frå grunnriss (1)
Artikkelside

opplisting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å liste (2 opp;
Døme
  • lange opplistingar av viktige ting partiet har gjort dei siste åra
Artikkelside

proprium

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin proprius ‘eigen’; jamfør proprietær (1

Tyding og bruk

i grammatikk: substantiv som er namn på ein einskild person, stad, eller ting;
Døme
  • Trondheim er eit proprium
Artikkelside

raritet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

merkeleg, sjeldsynt ting;
Døme
  • kjøpe raritetar;
  • språklege raritetar
Artikkelside

profet

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt prófeti, prófeta; av gresk prophetes ‘forkynnar, sannseiar’

Tyding og bruk

  1. person som står fram som sendebod for ein guddomleg makt
  2. talsperson for nye idear
    Døme
    • vere profet for ein ny livsstil
  3. person som kan spå om komande ting;

Faste uttrykk

  • falsk profet
    person som villeier andre medvite
  • ingen blir profet i sitt eige land
    det er vanskeleg å få heider på heimstaden eller i sin eigen krins
Artikkelside

prismatoide

substantiv hankjønn

Uttale

prismato-iˋde

Tyding og bruk

i matematikk: prismeliknande ting
Artikkelside

profil 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk

Tyding og bruk

  1. omriss eller silhuett av ein ting, figur eller naturformasjon
    Døme
    • den karakteristiske profilen av den gamle turisthytta
  2. (omriss av eit) andlet sett frå sida
    Døme
    • ho hadde ein flott, gresk profil
  3. samling av karakteristiske eigenskapar hos verksemd, institusjon, person eller liknande;
    hovuddrag, særdrag, særpreg
    Døme
    • gje partiet ein ny profil;
    • lage ein psykologisk profil av den tiltalte
  4. markant person
    Døme
    • han er ein profil i klubben
  5. presentasjon som person eller verksemd gjev av seg sjølv i sosiale medium
    Døme
    • opprette ein profil på Instagram;
    • logge seg inn på profilen sin

Faste uttrykk

  • halde ein høg profil
    sørgje for å vere verksam og synleg;
    markere seg
    • Noreg har halde ein høg profil i debatten
  • halde ein låg profil
    ha ei forsiktig, avventande haldning;
    ikkje markere seg
    • han har halde ein låg profil i media
  • i profil
    frå sida;
    jamfør en profil
    • teikne nokon i profil
Artikkelside

profetisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller er særmerkt for profetar eller profetiar;
    forkynnande
    Døme
    • profetisk tale;
    • profetisk visdom
  2. som kan spå om komande ting;
    sannspådd, synsk
    Døme
    • ha profetiske evner
Artikkelside

plass

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt plaz, gjennom lågtysk, frå latin platea ‘brei gate’; samanheng med plate

Tyding og bruk

  1. ope område i by, omgjeve av bygningar og ofte med benker, planter og liknande
    Døme
    • byen har mange fine plassar
  2. større, ope område som blir brukt til eit særskilt føremål
  3. stad der nokon driv ei viss verksemd
  4. Døme
    • kome til ein ny plass;
    • langs vegen var det mange fine plassar der vi kunne raste
  5. om eldre forhold: husmannsplass
  6. avgrensa stad der ein kan sitje, stå eller liggje
    Døme
    • hesten står på plassen sin i stallen;
    • det er framleis ledige plassar på toget
  7. stad der noko høyrer til eller skal vere
    Døme
    • ho fekk plass på studiet i Bergen
  8. volum eller areal som trengst eller kan fyllast;
    Døme
    • ha god plass;
    • det var ikkje plass til dei på bussen
  9. posisjon, rang;
    plassering
    Døme
    • ha ein framskoten plass i partiet;
    • ho kom på andre plass i NM

Faste uttrykk

  • falle på plass
    ordne seg;
    bli klar
    • viss finansieringa fell på plass, blir brua ferdig om to år
  • setje på plass
    • snakke nokon til rette;
      stramme opp, refse
      • ho sette motdebattantane på plass
    • gjere det klart korleis ting skal vere
      • setja tinga på plass
  • ta plass
    setje seg;
    stille seg opp
  • vere på sin plass
    vere passande, relevant eller liknande
    • orsakinga var heilt på sin plass
Artikkelside
Side 4 av 62