Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 1067 oppslagsord

når 1

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer på eit tidspunkt i framtida;
    så snart som, på det tidspunktet da
    Døme
    • når ho døyr, tek sonen over;
    • eg kjem når eg har vaska koppane
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko hender ofte eller er vanleg;
    kvar gong, så ofte som
    Døme
    • når eg er i byen, går eg alltid på kino;
    • han vart irritert når studentane kom for seint til førelesinga
  3. innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
    ettersom, sidan
    Døme
    • når du ikkje vil, får det vere;
    • når du ikkje øver, blir du heller ikkje betre
  4. innleier ei leddsetnings som uttrykkjer vilkår;
    dersom, viss
    Døme
    • når eg først får start på bilen, går han fint
Artikkelside

når 2

adverb

Opphav

jamfør norrønt hvé nær; opphavleg truleg sideform av nær (2

Tyding og bruk

kva tid, kor snart
Døme
  • når går toget ?
  • eg veit ikkje når han kjem

Faste uttrykk

  • når som helst
    kva tid som helst;
    kva tid det så er
    • du kan kome når som helst du vil!
Artikkelside

nå 3

verb

Opphav

norrønt ná, samanheng med nær (1; jamfør nabo

Tyding og bruk

  1. kome fram til;
    rekke
    Døme
    • nå eit mål;
    • vi må nå hytta før kvelden;
    • nå bussen;
    • nå aldersgrensa;
    • nå ein høg alder;
    • nå langt i livet;
    • så langt auga kan nå;
    • frakken når til okla på han;
    • eg nådde att dei andre;
    • nå fram til eit nytt livssyn
  2. få tak i
    Døme
    • kan du nå osten?
    • nå i nokon
  3. kome i samband med
    Døme
    • nå nokon over telefon;
    • dikta når fram til nye lesarar
  4. oppnå, greie
    Døme
    • dei når gode resultat;
    • han nådde å bli ferdig;
    • ho nådde ikkje opp ved valet
Artikkelside

relé, rele

substantiv inkjekjønn

Uttale

releˊ

Opphav

frå fransk, av relayer ‘avløyse, fornye’

Tyding og bruk

apparat som forsterkar eller sender vidare straum eller bryt straum når feil oppstår
Artikkelside

rekyl

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk recul ‘tilbakeslag’, jamfør rekylere

Tyding og bruk

tilbakeslag av eit skytevåpen når skotet blir løyst
Artikkelside

grunnlinje, grunnline

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. linje trekt mellom punkt ytst på kysten til eit land, og som legg grunnlaget for inndeling av havområda til landet i ulike soner
    Døme
    • fiske innanfor grunnlinja
  2. i matematikk: side i ein plan geometrisk figur som er utgangspunktet for utrekningar, ofte nedste eller vassrett linje
    Døme
    • arealet av rektangelet er grunnlinja gongar høgda
  3. i matematikk: skjeringslinje mellom to plan (2, 1)
  4. i tennis: bakre linje på ei tennisbane som ein står bak når ein servar
  5. Døme
    • dra opp nokre grunnlinjer for verksemda
Artikkelside

grope 3

gropa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

samanheng med grop (2; grupe og grøype (1

Tyding og bruk

bli til grop (2, 2), klumpe (seg)
Døme
  • rømmen gropar (seg) – byrjar å bli til smør når ein kinnar
Artikkelside

groe

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gróði; av gro (2

Tyding og bruk

  1. byrjing på plante når det spirer, særleg på korn og poteter;
    spire, brodd
    Døme
    • poteter med groar
  3. Døme
    • båten er full av groe
  4. byrjande planteliv om våren, særleg spirande gras
Artikkelside

grovreinse, grovreinske

grovreinsa, grovreinska

verb

Tyding og bruk

reinse av det grøvste
Døme
  • grovreins soppen når du plukkar han
Artikkelside

på glid

Tyding og bruk

i rørsle eller funksjon;
i ferd med å endre meining, gjere ei handling eller liknande;
Sjå: glid
Døme
  • han snakkar lett når han kjem på glid;
  • hjelpe tunga på glid;
  • partiet er på glid i saka
Artikkelside
Side 1 av 107