Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 140 oppslagsord

glidesmurning

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

skismurning som skal gje best mogleg glid;
til skilnad frå festesmurning
Artikkelside

ein 2, éin

determinativ kvantor

Opphav

norrønt einn, ein, eitt

Tyding og bruk

grunntalet 1;
det første talet i talrekkje
Døme
  • ein og ein er to;
  • ein meter, ei mil, eit hekto;
  • alt på ein gong;
  • på ei og same tid;
  • alt låg i ei røre;
  • ein i senn;
  • ein om gongen;
  • ein etter ein gjekk sin veg;
  • det er ei som kan skrive!
  • ta for seg ein for ein

Faste uttrykk

  • alt i eitt
    • stadig
      • ho måtte alt i eitt kike bort på han
    • samling av fleire opplysingar, funksjonar eller liknande
      • religion, nasjon og identitet – alt i eitt
  • bli nummer éin
    bli best;
    vinne
  • ein dagen
    her om dagen
  • ein eller annan
    noko eller nokon;
    ein viss;
    einkvan
    • på ein eller annan måte;
    • i sentrum av ein eller annan by;
    • der inne stod ein eller annan;
    • på eit eller anna vis
  • ein og annan
    nokre (få)
  • eitt og anna
    mangt, ymse
    • kome med eitt og anna hint
  • eitt og hitt
    mangt eit
  • eitt å gjere
    éin utveg eller éi løysing som må veljast
    • dei har eitt å gjere;
    • her er det berre eitt å gjere
  • gå i eitt
    • flyte saman
      • gå i eitt med omgjevnadene
    • halde fram utan stans
      • dagen går i eitt, utan pause
  • i eitt køyr
    utan opphald
  • i eitt og alt
    på alle måtar
    • dei var samde i eitt og alt
  • i eitt vekk
    stadig
    • han fortalde vitsar i eitt vekk
  • kvar ein
    alle
    • kvar ein busk;
    • kvart eit menneske
  • kvar og ein
    alle
    • kvar og ein må ta ansvar
  • med eitt
    brått
  • med éin gong
    straks
  • på ein, to, tre
    svært raskt;
    på ein augeblink
    • vere ferdig på ein, to, tre;
    • huset vart ikkje bygt på ein, to, tre
  • under eitt
    samla
    • sakene blir handsama under eitt
Artikkelside

tolvar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. talet, talteiknet 12
  2. noko(n) som har nummeret eller verdien tolv (til dømes trikk, buss, konkurransedeltakar)
    Døme
    • tolvaren på laget spela best;
    • ta tolvaren til byen
  3. tippekupong med tolv rette
    Døme
    • ha, få ein tolvar
Artikkelside

forvalte sitt pund

Tyding og bruk

Sjå: pund
  1. bruke dei evnene og midlane ein har, best mogleg
    Døme
    • fotballaget har forvalta sitt pund godt
  2. forvalte midlar ein har fått ansvaret for
    Døme
    • arvingen hadde forvalta pundet sitt på ein god måte
Artikkelside

pund

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt pund; av latin pondus ‘vekt’

Tyding og bruk

  1. eldre norsk vekteining, særleg nytta om skålpund
  2. mynteining i Storbritannia og fleire andre land
    Døme
    • engelske pund;
    • i Storbritannia er 1 pund = 100 pence;
    • i Egypt, Sudan, Libanon og Syria er 1 pund = 100 pjaster

Faste uttrykk

  • forvalte sitt pund
    • bruke dei evnene og midlane ein har, best mogleg
      • fotballaget har forvalta sitt pund godt
    • forvalte midlar ein har fått ansvaret for
      • arvingen hadde forvalta pundet sitt på ein god måte
Artikkelside

ta prisen

Tyding og bruk

vere best;
utmerkje seg;
Sjå: pris
Artikkelside

pris 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt príss ‘ære, lov, stas, prakt’, gjennom lågtysk, frå gammalfransk; av latin pretium ‘verdi’

Tyding og bruk

  1. pengesum ein betaler for ei vare eller ei teneste;
    verdi i pengar;
    Døme
    • prisen på brød;
    • prisane på bustader gjekk opp;
    • dei lagar eksklusive produkt og ligg høgt i pris
  2. utmerking for særleg god innsats;
    premie i konkurranse
    Døme
    • dele ut prisar i fire ulike kategoriar
  3. det å prise (3 noko eller nokon;
    ros, lovprising
    Døme
    • syngje vinens pris

Faste uttrykk

  • for ein kvar pris
    uavhengig av konsekvensane
  • ikkje for nokon pris
    slett ikkje, avgjort ikkje, på ingen måte
  • setje pris på
    verdsetje, like;
    setje høgt
  • ta prisen
    vere best;
    utmerkje seg
  • takk og pris
    brukt for å uttrykkje at ein er letta eller takksam;
    heldigvis
    • takk og pris for at vi bur i eit demokrati;
    • takk og pris kom ho seg unna
Artikkelside

organisering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. måte noko er bygd opp eller ordna på;
    måte noko er lagt til rette på for å fungere best mogleg
    Døme
    • organiseringa av transporten fungerte godt;
    • organiseringa av skuledagen er for dårleg
  2. det å gå saman om noko;
    det å slutte seg til ei (fag)foreining
    Døme
    • det er låg organisering på arbeidsplassen
Artikkelside

porter

substantiv hankjønn

Uttale

påˊrter

Opphav

av engelsk porters’ (ale) ‘det ølet som berarane liker best’

Tyding og bruk

mørkt, sterkt engelsk øl
Artikkelside

bli nummer éin

Tyding og bruk

bli best;
vinne;
Sjå: ein
Artikkelside
Side 1 av 14