Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
195 treff

Bokmålsordboka 87 oppslagsord

ordning

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

  1. det å ordne (1)
    Eksempel
    • bistå med ordning av arkivet
  2. måte som noe er ordnet eller innrettet på;
    system
    Eksempel
    • ordningen med lørdagsfri
  3. Eksempel
    • få til en ordning
Artikkelside

delt omsorg

Betydning og bruk

ordning der barn bor like mye hos begge foreldrene etter en skilsmisse;
Sjå: omsorg
Artikkelside

inkluderende arbeidsliv

Betydning og bruk

ordning som skal motvirke at arbeidstaker må gå over til en trygdeordning eller uførepensjon;
forkortet IA;
Sjå: inkludere
Artikkelside

en annen dans

Betydning og bruk

(bli) en annen, strengere ordning;
en motsatt situasjon;
Se: dans
Eksempel
  • fra nå av blir det en annen dans her i heimen;
  • det nye lovverket gjør at det har blitt en litt annen dans
Artikkelside

vitenskap

substantiv hankjønn

Opphav

fra lavtysk; tysk

Betydning og bruk

  1. metodisk innsamling, ordning og etterprøving av kunnskaper etter allment godkjente regler og krav (om intersubjektivitet, klarhet osv.)
    Eksempel
    • formalvitenskap;
    • vitenskap og teknikk;
    • ofre seg for vitenskapen
  2. fagområde som er emne for vitenskap (1)
    Eksempel
    • naturvitenskap, samfunnsvitenskap, språkvitenskap;
    • lage en hel vitenskap av et lite spørsmål

Faste uttrykk

  • empirisk vitenskap
    vitenskap som bygger på observasjoner
Artikkelside

minnelig

adjektiv

Opphav

fra lavtysk ‘vennlig, god’

Betydning og bruk

om avgjørelse, forlik eller lignende: som kommer i stand med godvilje fra begge parter uten medvirkning fra retten
Eksempel
  • komme fram til en minnelig ordning
Artikkelside

upraktisk

adjektiv

Betydning og bruk

  1. lite tjenlig, tungvinn
    Eksempel
    • et upraktisk kjøkken;
    • en upraktisk ordning
  2. Eksempel
    • han er for upraktisk til å bli snekker
Artikkelside

rabattordning

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

ordning (3) om å gi rabatt (2 for en vare eller tjeneste
Eksempel
  • laget har rabattordninger med flere ulike bedrifter
Artikkelside

byråkratisk

adjektiv

Betydning og bruk

preget av regler og bestemte framgangsmåter
Eksempel
  • de foreslår å fjerne en unødvendig og byråkratisk ordning
Artikkelside

IT-løsning, it-løsning, IT-løysing, it-løysing

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

av IT

Betydning og bruk

praktisk ordning av informasjonsteknologisk behov
Eksempel
  • er en viktig leverandør av IT-løsninger til det offentlige
Artikkelside

Nynorskordboka 108 oppslagsord

ordning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å ordne (1)
    Døme
    • den kunsthistoriske ordninga av materialet
  2. måte som noko er ordna på;
    system
    Døme
    • ordninga med laurdagsfri
  3. Døme
    • kome fram til ei ordning
Artikkelside

delt omsorg

Tyding og bruk

ordning der barn bur like mykje hos begge foreldra etter ei skilsmisse;
Sjå: omsorg
Artikkelside

inkluderande arbeidsliv

Tyding og bruk

ordning som skal motverke at arbeidstakar må gå over til ei trygdeording eller uførepensjon;
forkorta IA;
Sjå: inkludere
Artikkelside

træ ned over hovudet på

Tyding og bruk

gjennomføre (ei ordning) utan samtykke el. medverknad frå dei det gjeld;
Sjå: træ
Artikkelside

ein annan dans

Tyding og bruk

ei anna (og strengare) ordning;
ein motsett situasjon;
Sjå: dans
Døme
  • frå no av blir det ein annan dans her i heimen;
  • den nye leiaren vil syte for at det blir ein annan dans
Artikkelside

forfatning

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk ‘innretning, ordning’; samanheng med forfatte

Tyding og bruk

  1. Døme
    • i dårleg forfatning
  2. grunnleggjande reglar for korleis eit samfunn skal styrast;
    Døme
    • eit land med fri forfatning
Artikkelside

byrdefull

adjektiv

Opphav

av byrd (1

Tyding og bruk

full av vanskar;
Døme
  • viktige stillingar skal vere byrdefulle;
  • ei byrdefull ordning for brukarane
Artikkelside

direkte

adjektiv

Uttale

direkˊte; dirˊekte

Opphav

av latin dirigere

Tyding og bruk

  1. utan omvegar eller avbrot
    Døme
    • direkte vegsamband
    • brukt som adverb
      • gå direkte heim
  2. utan mellomledd;
    beinveges;
    til skilnad frå indirekte
    Døme
    • ha direkte kjennskap til noko;
    • den direkte årsaka til ulykka var glatt vegbane
    • brukt som adverb
      • kjøpe direkte frå produsent
  3. som går rett på sak;
    beintfram
    Døme
    • eit direkte spørsmål;
    • dei tykte han var for direkte
  4. brukt som adverb: rett og slett;
    heilt
    Døme
    • direkte pinleg;
    • dette er direkte feil;
    • det er direkte farleg å køyre på denne vegen;
    • ei ordning som er direkte i strid med lova

Faste uttrykk

  • direkte aksjon
    utanomparlamentarisk kampmåte som streik, demonstrasjon, sabotasje eller liknande
    • gå til direkte aksjon mot tvangsauksjonar
  • direkte objekt
    setningsledd som uttrykkjer den eller det som verbalhandlinga er retta mot
    • i setninga ‘ho kjøpte ny bil’ er ‘ny bil’ det direkte objektet
  • direkte skatt
    skatt av inntekt og formue
  • direkte tale
    • ordrett attgjeving av noko ein annan har sagt (i ei tekst)
    • klart og skjøneleg språk
      • ein politikk prega av klare markeringar og direkte tale
  • direkte val
    val der veljarane røystar på dei personane som dei ynskjer å ha som representantar i eit parlament eller liknande;
    til skilnad frå indirekte val
  • på direkten
    • utan førebuing;
      på sparket
      • ta utfordringa på direkten
    • i direktesending
      • bli intervjua på direkten
    • i ballspel: utan å dempe ballen før ein sender han vidare
      • skåre på direkten
Artikkelside

bakvend

adjektiv

Tyding og bruk

motsett det som er vanleg eller naturleg;
rang(snudd);
Døme
  • den bakvende visa;
  • ei bakvend ordning
  • brukt som adverb:
    • gjere noko bakvendt;
    • snakke bakvendt
Artikkelside

mellombels

adjektiv

Opphav

sisteleddet genitiv av bel (2

Tyding og bruk

  1. som berre gjeld eller varer ei viss tid;
    kortvarig;
    Døme
    • ei mellombels ordning;
    • mellombelse reglar;
    • ein mellombels siger
    • brukt som adverb
      • vere mellombels tilsett i ei stilling
  2. brukt som adverb: i mellomtida;
    til så lenge
    Døme
    • vi får utsetje saka mellombels;
    • løyvet er berre mellombels
Artikkelside
Side 1 av 11