Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 45 oppslagsord

vide 3

vida

verb

Opphav

norrønt víða; av vid (2

Tyding og bruk

gjere vidare;
jamfør utvide
Døme
  • alle ting vidar seg ut i varmen;
  • dalen vidar seg ut;
  • vide ut ein brøk – gonge teljar og nemnar med same talet
Artikkelside

vide 1

substantiv hokjønn

Opphav

kanskje av vid (2

Tyding og bruk

trekt til dømes over kvernsteinar, i kaffikvern eller liknande
Artikkelside

vida, vide 2

adverb

Opphav

norrønt víða

Tyding og bruk

vidt ikring;
på mange stader
Døme
  • fare vida;
  • vere vida kjend
Artikkelside

vid 2

adjektiv

Opphav

norrønt víðr

Tyding og bruk

  1. med stor lengd og breidd
    Døme
    • ei vid slette;
    • bukselinninga er for vid;
    • døra står på vid vegg, vidt gap;
    • vidt utsyn;
    • kjend i vide krinsar;
    • den store, vide verda
  2. Døme
    • i vid meining;
    • kultur er eit vidt omgrep;
    • ein vid definisjon
    • brukt som substantiv
      • snakke i det vide og det breie
  3. som adverb: langt
    Døme
    • reise vidt omkring;
    • gå for vidt med krava
Artikkelside

preike 2

preika

verb

Opphav

norrønt prédika; frå latin praedicare ‘rope (ut), seie fram, forkynne’

Tyding og bruk

  1. forkynne
    Døme
    • preike Guds ord
  2. formane til;
    propagandere for;
    agitere
    Døme
    • preike moral
  3. prate, snakke i det vide og det breie om noko
    Døme
    • dei preika politikk heile dagen;
    • preike hol i hovudet på nokon
Artikkelside

politisere

politisera

verb

Opphav

gjennom tysk, frå gresk; av politikk

Tyding og bruk

  1. gjere til eit politisk spørsmål
    Døme
    • politisere kyrkja
    • brukt som adjektiv:
      • ei politisert kyrkje;
      • ein politiserande litteratur
  2. drøfte politikk (i det vide og det breie)
    • brukt som adjektiv:
      • bloggen er politiserande
Artikkelside

opne seg

Tyding og bruk

Sjå: opne
  1. om landskap: vide seg ut
    Døme
    • dalen opnar seg
  2. bli tilgjengeleg
    Døme
    • ei ny von har opna seg for henne
  3. tru seg utan atterhald til nokon
    Døme
    • ho opna seg for læraren
  4. gjere seg mottakeleg
    Døme
    • opne seg for synspunkta til motparten
Artikkelside

opne

opna

verb

Opphav

norrønt opna; jamfør open

Tyding og bruk

  1. gjere open
    Døme
    • opne døra;
    • opne brevet;
    • ho opna jakka;
    • han opnar fisken for å ta ut innvolane
  2. gjere tilgjengeleg;
    Døme
    • opne vegen for biltrafikk;
    • opne konto i ein bank;
    • opne ei ny bru
  3. Døme
    • kafeen opnar om føremiddagen
  4. gå i gang med;
    byrje
    Døme
    • opne butikk;
    • opne ei samtale;
    • opne eit møte;
    • opne skuledagen med song

Faste uttrykk

  • opne for
    gjere mogleg;
    godta
    • vedtaket opnar for at senteret kan byggjast
  • opne munnen
    byrje å snakke
    • elevar som ikkje vågar å opne munnen
  • opne seg
    • om landskap: vide seg ut
      • dalen opnar seg
    • bli tilgjengeleg
      • ei ny von har opna seg for henne
    • tru seg utan atterhald til nokon
      • ho opna seg for læraren
    • gjere seg mottakeleg
      • opne seg for synspunkta til motparten
Artikkelside

kaftan

substantiv hankjønn

Uttale

kaˊftan; kaftaˊn

Opphav

gjennom fransk og persisk, frå tyrkisk; truleg same opphav som kufte

Tyding og bruk

  1. klesplagg med vide erme, tradisjonelt brukt av menn mellom anna i Sentralasia
  2. laustsitjande kjole inspirert av kaftan (1)
Artikkelside

mammaklede

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

vide klede for gravide
Artikkelside
Side 1 av 5