Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 227 oppslagsord

samle

samla

verb

Opphav

norrønt samna; av saman

Tyding og bruk

  1. dra, føre saman;
    plukke, sanke saman
    Døme
    • samle planter;
    • samle folkeminne, frimerke, underskrifter;
    • samle folk til dugnad
    • refleksivt:
      • folk samla seg på kaia;
      • snøen samla seg i driver
    • i perfektum partisipp:
      • samle i dungar;
      • samle inn pengar;
      • samle opplysningar om noko;
      • samle opp regnvatn;
      • samle på frimerke;
      • samle saman sakene sine
  2. dra til seg
    Døme
    • framsyninga samla mykje folk
  3. Døme
    • samle landet til eitt rike
    • i presens partisipp:
      • eit samlande vedtak
  4. ordne, få meining i
    Døme
    • samle tankane sine
      • samle seg til innsats

Faste uttrykk

  • ikkje noko å samle på
    med liten verdi
  • samla kostnader
    dvs alle, fullstendige utgifter
  • samle seg om
    slutte seg saman om (noko)
  • samle seg
    kome til ro
  • stå samla om
    vere samde om (noko)
Artikkelside

brume

bruma

verb

Opphav

av brum (1

Tyding og bruk

  1. knuppe seg;
Artikkelside

oppmagasinere

oppmagasinera

verb

Tyding og bruk

samle opp eller lagre
Døme
  • miljøgifter i vassdrag vert oppmagasinerte i fisken som lever der
  • brukt som adjektiv:
    • oppmagasinert energi
Artikkelside

oppslutning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å samle seg om eller støtte opp om noko;
Døme
  • stor oppslutning om innsamlinga;
  • partiet fekk stor oppslutning
Artikkelside

oppsamling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å samle opp;
Døme
  • oppsamling av søppel
Artikkelside

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

  1. svært tynn snor av (tvinna) tekstil, av kunstfiber eller av anna materiale;
    trådforma tåg, fiber eller liknande
    Døme
    • sy med nål og tråd;
    • træ i tråden
  2. samanheng, samsvar;
    jamfør raud
    Døme
    • eg finn ingen tråd i framstillinga;
    • gå som ein raud tråd gjennom boka

Faste uttrykk

  • henge i ein tynn tråd
    om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
  • i tråd med
    • falle, vere i tråd med (reglane, vedtaket, synspunkta) – samsvare med
  • knute på tråden
    usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
    mellombels uvenskap
    • det er knute på tråden mellom familiane;
    • diplomatiske knutar på tråden
  • lett på tråden
    erotisk lauslynt
  • miste tråden
    kome ut av samanhengen, gå surr
  • på tråden
    i andre enden i ein telefonsamtale
  • samle trådane i ei hand
    dirigere alle ledda i ei verksemd e l
  • slå på tråden
    ringje opp, telefonere
  • ta opp att tråden
    halde fram med hovudemnet i eit foredrag e l etter eit sidesprang
  • trekkje i trådane
    dirigere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
  • trekkje tråd
    lage, forme metalltråd i ymse dimensjonar
  • utan ein tråd
    heilt naken
Artikkelside

plukke

plukka

verb

Opphav

norrønt plokka; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. brekke eller rykkje laus (særleg del av plante);
    samle, sanke
    Døme
    • plukke bær;
    • dei plukka blomstrar;
    • plukke poeng
  2. rive, nappe;
    Døme
    • plukke augebryna;
    • plukke fjøra av fuglen
  3. fingre eller fikle (med);
    Døme
    • plukke på noko

Faste uttrykk

  • ha ei høne å plukke med nokon
    ha noko uoppgjort med nokon
  • plukke av
    venje av med
    • eg har prøvd å plukke av dei unotane
  • plukke opp
    • ta opp noko (med hendene)
      • plukke opp mobilen
    • ta med seg (i køyretøy eller båt)
      • skipet hadde plukka opp flyktninger frå havet
    • lære seg;
      ta til seg
      • han plukka opp nokre franske uttrykk
  • plukke ut
    velje ut
Artikkelside

ordsamling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å samle inn ord frå talemål eller skrivne kjelder
    Døme
    • elevane ville byrje med ordsamling
  2. samling med ord, til dømes frå ein dialekt;
    liten ordbok;
    ordliste
    Døme
    • ei ordsamling frå eit bygdemål
Artikkelside

loppe 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør tysk lüpfen ‘lyfte, heve’

Tyding og bruk

  1. vengelaust parasittinsekt av ordenen Siphonaptera
    Døme
    • lopper og lus
  2. særleg i samansetningar: insekt av ordenen biller; i ord som jordloppe
  3. ting som er til sals på loppemarknad
    Døme
    • samle inn lopper

Faste uttrykk

  • ha lopper i blodet
    vere svært livleg og uroleg
Artikkelside

porselensdokke

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. dokke av porselen (1)
    Døme
    • samle på porselensdokker
  2. i overført tyding: tander person
    Døme
    • ho er korkje persilleblad eller porselensdokke
Artikkelside
Side 1 av 23