Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 181 oppslagsord

samfunn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt samfundr m ‘samkome’; av sam- og finne (5

Tyding og bruk

  1. gruppe av folk med sams tru, meiningar, føremål osv.
    Døme
    • eit samfunn av dei heilage
  2. folk i ein stat (med felles institusjonar, lover, sedvanar, tradisjonar og liknande)
    Døme
    • individ og samfunn;
    • samfunnet i dag;
    • dei små i samfunnet
  3. (folket i ei(n)) bygd, by, kommune, tettstad
    Døme
    • eit lite avstengt samfunn
  4. dyrekoloni med ei viss form for organisasjon
    Døme
    • mauren lever i samfunn

brodersamfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Døme
  • eit hemmeleg brodersamfunn

opplyst

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som får lys frå ei lyskjelde
    Døme
    • ei opplyst gate
  2. som har innsikt;
    jamfør opplyse (3)
    Døme
    • eit opplyst samfunn

proletariatets diktatur

Tyding og bruk

i marxismen: absolutt maktutøving frå proletariatet si side under utviklinga mot eit klasselaust, statslaust samfunn;

proletariat

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

samfunnsklasse av personar som lever av å selje arbeidskrafta si;

Faste uttrykk

  • proletariatets diktatur
    i marxismen: absolutt maktutøving frå proletariatet si side under utviklinga mot eit klasselaust, statslaust samfunn

rasistisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld eller er prega av rasisme;
som er typisk for rasistar
Døme
  • rasistisk ideologi;
  • rasistiske ytringar;
  • ha rasistiske haldningar;
  • eit rasistisk samfunn

forfatning

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk ‘innretning, ordning’; samanheng med forfatte

Tyding og bruk

  1. Døme
    • i dårleg forfatning
  2. grunnleggjande reglar for korleis eit samfunn skal styrast;
    Døme
    • eit land med fri forfatning

produksjonstilhøve

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. tilhøve som er relevante for produksjonen i ei bedrift eller eit samfunn;
  2. i marxistisk teori: tilhøve mellom personar eller klasser i eit samfunn med omsyn til eigedomsrett og produksjonsmiddel;

produksjonsforhold

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. forhold som er relevante for produksjonen i ei bedrift eller eit samfunn;
  2. i marxistisk teori: forhold mellom personar eller klasser i eit samfunn med omsyn til eigedomsrett og produksjonsmiddel;

produsent

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin

Tyding og bruk

  1. person, føretak eller samfunn som produserer eller tilverkar noko
    Døme
    • Brasil er ein stor produsent av kaffi
  2. person eller verksemd som har det administrative (og økonomiske) ansvaret for produksjonen av ein film, ein teaterframsyning, eit radio- eller tv-program eller liknande
  3. i økologi: organisme som lagar organisk materiale