Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

meteorologi

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘læra om det som er i lufta’; jamfør -logi

Tyding og bruk

lære om atmosfæren, vêr og klima;
Artikkelside

luftmasse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i meteorologi: større, nokolunde einsarta mengd med luft
Døme
  • fuktige luftmassar
Artikkelside

opptrekk

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør trekk (3

Tyding og bruk

  1. det å trekkje noko opp
    Døme
    • eit gammaldags ur med opptrekk
  2. i meteorologi: særmerkt skyformasjon før det blir nedbør
  3. Døme
    • løparen køyrde eit opptrekk for lagkameraten
  4. stad å dra opp båtar på land;
    jamfør slipp (2
    Døme
    • planere eit opptrekk for fiskebåtane
Artikkelside

meteorologisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld meteorologi
Døme
  • meteorologisk stasjon;
  • meteorologiske observasjonar
Artikkelside

meteorolog

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk, av meteoron; jamfør meteor og -log

Tyding og bruk

person som er utdanna i (og arbeider med) meteorologi
Artikkelside

høgtrykk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av høg (2 og trykk (3

Tyding og bruk

  1. i meteorologi: tilstand med høgt atmosfæretrykk som ofte gjev fint vêr
    Døme
    • det ligg eit høgtrykk over Nordsjøen
  2. sterkt press
    Døme
    • fabrikkane arbeidde under høgtrykk
  3. grafisk framstillingsmetode der linjer og flater som skal kome fram på biletet, er opphøgde på plata ein trykkjer med;
    jamfør flattrykk
Artikkelside

inversjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin , av inversio, av inversus, av invertere ‘vende, snu opp ned, ut inn’

Tyding og bruk

  1. noko som er omvend samanlikna med det vanlege
  2. i språkvitskap: omsnudd ordstilling
    Døme
    • i setninga ‘kofferten, den tek du’ har ein døme på inversjon
  3. i meteorologi: det at temperaturen i lufta stig med veksande høgd over jorda
Artikkelside

beaufortskala, Beaufort-skala

substantiv hankjønn

Uttale

båoˊfortskala; båfåˊrskala

Opphav

frå engelsk; etter namnet til den britiske marineoffiseren Francis Beaufort, 1774–1857

Tyding og bruk

i meteorologi: skala (3) for vindstyrke (først nytta i 1806)
Artikkelside

vår 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vár n

Tyding og bruk

  1. i kvardagsmål: årstid som lagar overgangen frå vinter til sommar og jamnast femner om månadene mars, april og mai
    Døme
    • sein, tidleg vår;
    • i fjor vår;
    • til våren;
    • lengte etter våren;
    • det gjekk både vinter og vår – svært lang tid
  2. i astronomi: tid frå vårjamdøger til sommarsolsnu
  3. i meteorologi: tidsrom da middeltemperaturen ligg mellom 0 og 10 °C

Faste uttrykk

  • i vår
    denne våren, siste våren
Artikkelside

vinter

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vetr, dansk og, svensk vinter; kanskje samanheng med vatn

Tyding og bruk

  1. i kvardagsmål: årstid mellom haust og vår;
    (uklart avgrensa) tidsrom som i alle høve inneheld månadene desember, januar og februar
    Døme
    • hard, kald, streng vinter;
    • milde vintrar ved kysten;
    • bu her om vinteren;
    • vere her over vinteren el. vinteren over;
    • lide utpå vinteren
    • arkaiserande:
      • 20 vintrar gammal
  2. i astronomi: tid frå vintersolsnu til vårjamdøger
  3. i meteorologi: tidsrom da middeltemperaturen er lågare enn 0 °C

Faste uttrykk

  • både vinter og vår
    svært lang tid
Artikkelside
Side 1 av 2