Avansert søk

Nynorskordboka 36 oppslagsord

lås

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt láss

Tyding og bruk

mekanisme til å hindre at noko som er lukka, kan bli opna;
innretning til å feste eller sikre noko med
Døme
- stikke nøkkelen i låsen;
- eit skap med lås;
- låsen på setebeltet;
- bilen har elektronisk lås
- - borrelås
  - glidelås
  - hengjelås
  - smekklås
  - vasslås
det å vere eller bli låst
Døme
- smekke døra i lås
notsteng
Døme
- fartøya sette sild i lås i fjorden

Faste uttrykk

bak lås og slå
i fengsel
gå i lås
- kome i låst tilstand
  bildøra gjekk i lås
- gå som ein hadde tenkt;
  lykkast
- ikkje kome seg ut av ein fastlåst situasjon;
  gå i stå
  forhandlingane gjekk i lås
sikkert som lås
heilt sikkert

låse

låsa

verb

Opphav

norrønt læsa

Tyding og bruk

stengje, feste eller sikre noko med lås (1)
Døme
- låse døra;
- bommen er låst om natta;
- ho låser alltid bilen
- brukt som adjektiv
  ein låst mobilskjerm
lukke nokon eller noko inn i eller ut av bygning, rom eller anna avlukke ved hjelp av lås
Døme
- ho låser han ut av huset;
- vaktmeisteren låste dei inn;
- ho låste seg ute;
- låse ned papira i ei skuffe

Faste uttrykk

låse opp
opne noko som har vore lukka eller stengt med lås (1)
låse opp døra;
ho låste opp telefonen med fingeravtrykket
låse seg
- setje seg fast;
  kile seg fast
  kjeven låste seg;
  bilen bråbremsa så hjula låste seg
- bli ståande fast;
  binde seg
  konflikten mellom partane har låst seg;
  eg vil ikkje låse meg til noko fast tidspunkt

attanfor, attafor, attanføre, attaføre

preposisjon

Opphav

jamfør norrønt fyrir aptan ‘attanfor’

Tyding og bruk

på ein stad på baksida av eller på den andre, bortvende sida av;
bakanfor (1);
bortanfor;
etter (2
Døme
- attanfor ryggen hans;
- gå attanfor dei andre;
- sitje attanfor lås og slå
i overført tyding: attom (2), bak (3
Døme
- det ligg noko attanfor dette
til ein stad på andre sida av eller på baksida av;
attom (2)
Døme
- gå attanfor huset
brukt som adverb: bakanfor (4)
Døme
- byen ligg attanfor i eit bakkete lende

pistong

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk piston

Tyding og bruk

ventil på messingblåseinstrument
hol, konisk tapp i lås på perkusjonsgevær

sitje bak/under lås og lukke

Tyding og bruk

sitje i fengsel;

sitje bak lås og slå;

Sjå: lukke

lukke 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

noko til å lukke eller stengje med;

deksel, stengsel

Faste uttrykk

gøyme noko bak lås og lukke
gøyme noko på ein stad som er låst
sitje bak/under lås og lukke
sitje i fengsel;
sitje bak lås og slå

låse opp

Tyding og bruk

opne noko som har vore lukka eller stengt med lås (1);

Sjå: låse

Døme

låse opp døra;
ho låste opp telefonen med fingeravtrykket

låsbeslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

beslag (1) til ein lås

gå i lås

Tyding og bruk

Sjå: lås

kome i låst tilstand
Døme
- bildøra gjekk i lås
gå som ein hadde tenkt;
lykkast
ikkje kome seg ut av ein fastlåst situasjon;
gå i stå
Døme
- forhandlingane gjekk i lås

sikkert som lås

Tyding og bruk

heilt sikkert;

Sjå: lås

Side 1 av 4

Resultat per side: