Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

bygg 1

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Opphav

norrønt bygg, opprinnelig ‘det som en dyrker’

Betydning og bruk

  1. gress- og kornplante i gressfamilien;
    Hordeum
Artikkelside

bygg 2

substantiv intetkjønn

Opphav

av bygge

Betydning og bruk

  1. bygning, bru eller annen type konstruksjon som er under oppføring
    Eksempel
    • arbeide på et bygg
  2. mindre hus, bu
    Eksempel
    • bygget på tunet ble brukt til uthus
  3. større bygning
    Eksempel
    • et kommunalt bygg som rommer en rekke aktiviteter og funksjoner
  4. brukt som etterledd om del av bygning

Faste uttrykk

  • bygg og anlegg
    virksomhet som omfatter oppføring, vedlikehold og ombygging av blant annet bygninger, veier og industrianlegg
Artikkelside

Nynorskordboka 7 oppslagsord

byggje 1, bygge 1

byggja, bygga

verb

Opphav

norrønt byggja; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. (la) føre opp;
    (la) tømre eller mure;
    lage til
    Døme
    • byggje hus;
    • byggje vegar;
    • byggje skip og båtar;
    • fuglane byggjer reir;
    • han drøymer om å byggje sin eigen el-gitar
  2. setje hus på (ei tuft);
    busetje (eit land)
    Døme
    • byggje eit land
  3. utvikle muskelmasse
    Døme
    • trene og byggje musklar
  4. skape, utvikle
    Døme
    • byggje sin eigen identitet;
    • byggje vidare på dei interessene ein har;
    • ha som mål å byggje tillit

Faste uttrykk

  • byggje bru
    få i stand tilnærming mellom to partar med heilt ulike standpunkt
    • byggje bru mellom generasjonane
  • byggje inn
    føye inn (i noko anna)
    • kraftverket er bygd inn i fjellet
  • byggje luftslott
    leggje store planar som ikkje let seg gjennomføre
  • byggje ned
    trappe ned;
    redusere
    • byggje ned fordomar og motsetningar
  • byggje og bu
    busetje seg;
    ha tilhald
    • folk vil byggje og bu i distrikta
  • byggje om
    endre (ei bygning)
    • byggje om huset
  • byggje opp
    setje saman;
    utvikle
    • byggje opp tenestetilbodet;
    • boka er bygd opp som ei kriminalgåte;
    • dei planlegg å byggje opp eit historisk arkiv
  • byggje på
    • gjere ei bygning større;
      lage til eit tilbygg
      • huset vart bygd på i høgda
    • vere tufta på;
      ha til grunnlag for
      • vurdere omstenda som vedtaket er bygd på
  • byggje seg opp
    vekse i styrke
    • høgtrykk byggjer seg opp;
    • spenninga har bygd seg opp
  • byggje til
    reise som tilbygg
    • den nye stova vart bygd til
  • byggje ut
    • gjere meir effektiv;
      utvikle
      • mange fossar er bygde ut
    • utvide, styrkje
      • byggje ut tenestene i kommunen
  • Roma vart ikkje bygd på éin dag
    eit stort arbeid krev si tid
Artikkelside

byggje 2, bygge 2

byggja, bygga

verb

Opphav

norrønt byggja ‘feste (ei kone), leige bort’, samanheng med bygsel; tidleg samanblanding med byggje (1

Tyding og bruk

  1. leige bort;
    sende i teneste
    Døme
    • byggje bort garden
  2. feste (tenestefolk)
    Døme
    • byggje seg dreng

Faste uttrykk

  • byggje seg bort
    reise i teneste
Artikkelside

bygg 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt bygg, opphavleg ‘det som ein dyrkar’

Tyding og bruk

  1. gras- og kornplante i grasfamilien;
    Hordeum
Artikkelside

bygg 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av byggje (1

Tyding og bruk

  1. bygning, bru eller annan type konstruksjon som er under oppføring
    Døme
    • arbeide på eit bygg
  2. mindre hus, bu
    Døme
    • bygget er lafta etter gammal byggjeskikk
  3. større bygning
    Døme
    • bygget rommar ei rekkje funksjonar
  4. brukt som etterledd om del av bygning

Faste uttrykk

  • bygg og anlegg
    verksemd som omfattar oppføring, vedlikehald og ombygging av blant anna bygningar, vegar og industrianlegg
Artikkelside

eigenkontroll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kontroll av eiga verksemd som ei bedrift eller eit offentleg organ er pålagt å gjere
Døme
  • entreprenørane må drive eigenkontroll av bygga
Artikkelside

dummy

substantiv hankjønn

Uttale

dømˊmi

Opphav

frå engelsk ‘stum person’

Tyding og bruk

  1. naturtru modell i full størrelse
    Døme
    • ein dummy i full målestokk av bygga
  2. gjenstand som blir brukt til narring, som erstattar ein annan, eller markerer staden han manglar
    Døme
    • med ein dummy fastspent i bilbeltet i førarsetet
  3. blindemann i bridge
Artikkelside

appetittleg, appetitteleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. (om mat) som vekkjer appetitten
    Døme
    • fisken var fersk, blank og appetittleg
  2. tiltalande, innbydande, velstelt
    Døme
    • gjere bygga meir appetittlege med nye fargar
Artikkelside