Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 21 oppslagsord

akkurat

adverb

Opphav

av latin accurare ‘syte for’

Tyding og bruk

  1. verken meir eller mindre enn;
    Døme
    • akkurat no;
    • akkurat på minuttet;
    • det er akkurat 20 mil dit;
    • ha akkurat nok pengar;
    • eg gjer akkurat som eg vil;
    • det var ikkje akkurat det eg meinte
    • brukt for å uttrykkje semje
      • akkurat, slik er det!
  2. om tid: for ein augeblink sidan;
    Døme
    • ho kom akkurat inn døra;
    • flyet har akkurat landa
Artikkelside

presis

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin praecidere ‘hogge, skjere av’

Tyding og bruk

  1. nøyaktig, korrekt
    Døme
    • ei presis tyding
    • brukt som adverb:
      • arbeide presist
  2. Døme
    • vere presis til måltida
  3. brukt som adverb, særleg om tidspunkt: akkurat
    Døme
    • møtet byrjar presis klokka fem
Artikkelside

nett 3

adverb

Opphav

same opphav som nett (2

Tyding og bruk

Døme
  • nett like god;
  • nett no;
  • ho fekk det nett som ho ville;
  • det kan vere nett det same;
  • dei bur nett bortanfor brua
Artikkelside

nettopp

adverb

Opphav

av nett (3 og opp , opphavleg ‘heilt opp’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • nettopp, slik er det!
    • det er nettopp det eg meiner;
    • han er ikkje nettopp den greiaste i klassa
  2. for ein augeblink sidan;
    i stad;
    Døme
    • dei gjekk no nettopp
  3. i augeblinken;
    akkurat no
    Døme
    • eg står nettopp og ventar
  4. om ein augeblink
    Døme
    • konserten skulle nettopp ta til
Artikkelside

fruktfat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. fat til å servere frukt på, fat med frukt
    Døme
    • eit bognande fruktfat gjer at elevane et meir frukt
  2. i overført tyding: noko eller nokon som ser freistande ut
    Døme
    • kolleksjonen er eit skikkeleg fruktfat av fargar og nyansar;
    • han er ikkje akkurat eit fruktfat
Artikkelside

nøyaktig

adjektiv

Opphav

av lågtysk noch(h)aftik, nochachtik ‘tilstrekkeleg’; samanheng med nøye (1

Tyding og bruk

  1. heilt korrekt;
    presis
    Døme
    • gje opp nøyaktig adresse;
    • ei nøyaktig etterlikning
  2. brukt som adverb: akkurat, nettopp
    Døme
    • klokka er nøyaktig fire;
    • nøyaktig like mykje
  3. grundig, omhyggeleg
    Døme
    • vere nøyaktig i arbeidet sitt;
    • nøyaktige granskingar
Artikkelside

forlate

forlata

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

frå lågtysk ‘la fare, fjerne seg frå’; av for- (2

Tyding og bruk

  1. fare bort frå;
    slutte med (å følgje)
    Døme
    • forlate bygda;
    • kome tilbake til huset akkurat slik ein forlét det;
    • ikkje forlat meg!
    • forlate planen;
    • forlate det politiske synet sitt
  2. i eldre bibelspråk: tilgje, orsake
    Døme
    • forlat oss vår skuld!

Faste uttrykk

  • forlate seg på
    vere viss på;
    lite på
    • det kan du forlate deg på at eg skal!
Artikkelside

just som

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer samtidig med noko anna;
    idet (1), akkurat da
    Døme
    • tanken dukka opp just som ho hadde vakna
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer samanlikning;
    som om, liksom
    Døme
    • han sprang så fort at det var just som han flaug
Artikkelside

just

adverb

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin juste, av justus ‘rettferdig, rett’ av jus ‘rett’

Tyding og bruk

  1. jamfør just som
    Døme
    • just derfor;
    • ikkje just så lett;
    • just i dag
  2. om tid: for ein augeblink sidan;
    Døme
    • han kom just heim
  3. i røynda;
    Døme
    • ho trudde ikkje han skulle kome før tysdag, just kom han om måndagen
Artikkelside

så vidt 2, so vidt 2

adverb

Opphav

av vid (2

Tyding og bruk

med liten slingringsmon;
Døme
  • ho greidde det så vidt;
  • så vidt eg kjenner til, er det rett;
  • la henne vere i fred, så vidt du veit det!
  • så vidt sleppe unna – med nauda
  • etter måten
    • ei så vidt alvorleg sak
Artikkelside
Side 1 av 3