Avansert søk

Nynorskordboka 39 oppslagsord

skrike 2

skrika

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

setje i høge og skjerande lydar;
hyle, yle
Døme
- skrike høgt av smerte
gråte høgt
Døme
- småbarn skrik når dei svelt
bruke sterk røyst, særleg for å bli høyrd eller få fram sterk kjensle;
rope
Døme
- skrike i munnen på kvarandre;
- skrike om hjelp
gje frå seg ein høg og skjerande eller pipande lyd;
knirke, kvine
Døme
- døra skreik på hengslene;
- stormen skreik rundt huset
overført tyding: kome kraftig til uttrykk;
jamfør skrikande
Døme
- fargane skrik imot oss frå husa i knallblått, grønt i mange nyansar, ulikt gult;
- armoda skreik imot oss

Faste uttrykk

skrike opp
uttrykkje noko høglydt
skrike ut
rope ut

skrikje, skrike 1

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

kråkefugl med skrikande låt
- - lavskrikje
  - nøtteskrikje
barneleike som lagar ein skrikande lyd

gris 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gríss

Tyding og bruk

husdyr av svinefamilien med tjukk kropp, korte bein, små auge og tryne;
tamsvin
Døme
- halde gris og sau;
- slakte grisen til jul;
- feit som ein gris
ureinsleg eller slurven person
Døme
- ikkje søl slik, din gris!
uanstendig eller umoralsk person
Døme
- ein gammal gris
kortspel for barn
Døme
- skal vi spele gris?

Faste uttrykk

alt går i grisen
uttrykk for ikkje å vere kresen
fy til grisen
brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
fy til grisen, så kjedeleg det er!
hyle/skrike som ein stukken gris
skrike høgt og skjerande, særleg av smerte
ikkje likne grisen
vere uakseptabel eller forkasteleg;
vere dårleg eller meiningslaus
dette liknar ikkje grisen!
pynte/sminke grisen
framstille noko betre enn det er;
pynte/sminke brura, pynte/sminke liket
politikarane forsøkjer å pynte grisen for å overtyde veljarane;
asfalteringa vart gjord for å sminke grisen

vanvitig, vanvitug, vanvettig, vanvettug

adjektiv

Tyding og bruk

som er frå vitet;
galen (1)
Døme
- bli vanvitig av alt bråket
- brukt som substantiv:
  skrike som vanvitige
toskete, meiningslaus
Døme
- ein vanvitig påstand
brukt som forsterkande adverb: svært
Døme
- vi gler oss vanvitig mykje

rope

ropa

verb

Opphav

truleg frå tysk; jamfør norrønt hrópa ‘baktale’

Tyding og bruk

bruke sterk røyst;

skrike, kalle

Døme

rope om hjelp;
rope hurra;
rope på nokon;
rope opp namna på ei liste;
rope noko ut

Faste uttrykk

rope på elgen
kaste opp;
spy (2, 1)
rope på noko
be om noko, gjere krav på noko;
krevje (1), forlange
rope på høgare løn
som ein roper i skogen, får ein svar
ein blir så mykje påakta som ein fortener

storskrike

storskrika

verb

Tyding og bruk

skrike høgt og sterkt;

hyle/skrike som ein stukken gris

Tyding og bruk

skrike høgt og skjerande, særleg av smerte;

Sjå: gris

tute 2

tuta

verb

Opphav

frå lågtysk ‘blåse i horn’, opphavleg lydord, samanheng med tut (; jamfør tyte (

Tyding og bruk

ule (2
Døme
- ulven, ugla, vinden tutar;
- ein får tute med dei ulvane ein er i lag med – ein får gjere som dei ein omgåst;
- båten, bilen, toget tutar – i ei fløyte el. eit horn som signal
blåse med lange støytar (i eit musikkinstrument)
Døme
- han tutar i luren, hornet
gråte (sterkt), skrike
Døme
- eg er så lei meg at eg kunne tute;
- kva tutar du for?

Faste uttrykk

tuta øyra fulle
stadig høyre om noko
han fekk tuta øyra fulle med reklame

skrik

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å skrike (, 1);

lyd av skriking

Døme

skrik og skrål;
setje i eit skrik

- fugleskrik
- ungeskrik

Faste uttrykk

mykje skrik og lite ull
- mykje strev utan nyttig resultat
- mykje oppstyr utan særleg grunnlag
siste skrik
nyaste moten
rysjar og volangar er siste skrik frå Paris

oie

oia

verb

Opphav

av oi

Tyding og bruk

skrike oi;

Faste uttrykk

oie seg
ynke seg;
jamre seg
dei oia seg over kor sjuk han var

Resultater per side: