Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
26 treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

justere

justera

verb

Opphav

av mellomalderlatin justare; av latin justus ‘rett, rettferdig’ av jus ‘rett’

Tyding og bruk

kontrollere og regulere;
stille inn nøye;
Døme
  • justere ei vekt;
  • justere motoren;
  • løna skal justerast

Faste uttrykk

  • justert skurlast
    skoren trelast som er avretta og dimensjonert til eksakte mål
Artikkelside

tilpasse

tilpassa

verb

Opphav

jamfør passe (5

Tyding og bruk

lage til eller endre for å få til å passe;
Døme
  • tilpasse forbruket etter inntekta

Faste uttrykk

  • tilpasse seg
    justere åtferd, levemåte eller liknande for å passe inn i eit miljø
    • dei måtte tilpasse seg nye tilhøve
Artikkelside

stille 4

stilla

verb

Opphav

norrønt stilla; av still (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • stille blod;
    • stille svolten;
    • stille krøtera – gje krøtera mat
    • dempe, lindre
      • stille smertene
    • refleksivt:
      • stormen stillest – stormen spaknar
  2. gå varsamt, liste (seg)
    Døme
    • stille seg fram, innpå;
    • stille seg over golvet;
    • stille seg innpå nokon
  3. setje på eit visst punkt;
    Døme
    • stille klokka;
    • stille forgassaren
    • stemme eit instrument
      • stille fela
Artikkelside

skru 2, skrue 2

skrua

verb

Opphav

av skrue (1

Tyding og bruk

  1. dreie eller snu ein skrue (1, 1) eller justere noko ved å snu eller vri på mekanisme
    Døme
    • skru av ei hengsle;
    • skru i ein skrue
  2. setje i roterande rørsle
    Døme
    • skru ballen i mål
  3. presse, trykkje, tvinge
    Døme
    • skuta vart skrudd ned av drivisen;
    • skru prisane i vêret;
    • skru utviklinga attende

Faste uttrykk

  • skru av
    slå av ved å vri eller trykkje på brytar eller knott
    • skru av radioen
  • skru ned
    gjera nivå mindre eller lågare
    • skru ned ei parafinlampe
  • skru opp
    • gjere nivå høgare ved å snu eller vri på knott eller liknande
      • skru opp volumet;
      • skru opp ei parafinlampe
    • få til å stige
      • skru opp prisane
  • skru på
    slå på ved å vri eller trykkje på brytar, knott eller liknande
    • skru på fjernsynet
  • skru saman
    setje saman med skruar
Artikkelside

pakt

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin , av pacisci ‘gjere semje’

Tyding og bruk

(formell) bindande avtale mellom to eller fleire partar, med gjensidige rettar og plikter;
semje;
Døme
  • gjere ei pakt med nokon;
  • inngå ei pakt;
  • det fanst ei pakt mellom søskena

Faste uttrykk

  • i pakt med
    i samsvar med;
    i samklang med;
    på bølgjelengd med
    • leve i pakt med naturen;
    • justere regelverket i pakt med utviklinga
Artikkelside

forandre

forandra

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

skifte om på, byte ut, gjere annleis;
Døme
  • forandre lova;
  • forandre meining;
  • forandre namnet sitt;
  • vere forandra til det ukjennelege

Faste uttrykk

  • forandre seg
    bli annleis enn før
    • du har forandra deg mykje dei siste åra;
    • tidene forandrar seg
Artikkelside

tømmetid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. tidspunkt da noko blir tømt;
    Døme
    • nye tømmetider for boss
  2. tid det tar å tømme noko;
  3. tid med raudt lys som sikrar at bilar står til alle fotgjengarar og kryssande trafikk har kryssa gata;
    Døme
    • justere tømmetida på trafikklysa
Artikkelside

tilpasse seg

Tyding og bruk

justere åtferd, levemåte eller liknande for å passe inn i eit miljø;
Sjå: tilpasse
Døme
  • dei måtte tilpasse seg nye tilhøve
Artikkelside

trimme

trimma

verb

Opphav

av engelsk trim ‘klippe, stelle’

Tyding og bruk

  1. setje i god stand
  2. justere for å få maksimal yteeven (også til eit ulvleg høgt nivå)
    Døme
    • trimme ein motor
  3. drive lettare trening;
    Døme
    • trimme tre gonger i veka
  4. Døme
    • trimme pelsen på puddelen;
    • han trimmar hekken
Artikkelside

forstilling 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

på bil: alle framhjul med aksel og oppheng, styremekanisme, bremser og fjøring
Døme
  • justere forstillinga
Artikkelside
Side 1 av 3