Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 108 oppslagsord

maronitt

substantiv hankjønn

Uttale

maronitˊt

Opphav

etter namnet til den syriske munken Maron, død 410

Tyding og bruk

person i eit romersk-katolsk kyrkjesamfunn som særleg held til i Syria, Libanon, Kypros og Egypt
Artikkelside

meir død enn levande

Tyding og bruk

berre så vidt i live;
Sjå: levande
Døme
  • da dei fann henne, var ho meir død enn levande
Artikkelside

liding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å lide (2, 1);
Døme
  • ha store lidingar;
  • han har fått ei liding i hjartet;
  • det er ei liding å høyre henne syngje;
  • Kristi liding og død
Artikkelside

levande

adjektiv

Opphav

av leve (2

Tyding og bruk

  1. som lever;
    som er i live
    Døme
    • levande skapningar;
    • kvalen føder levande ungar;
    • dei har alltid levande blomstrar på bordet;
    • heldigvis kom vi levande frå brannen
    • brukt som substantiv:
      • levande og døde
  2. Døme
    • gje ei levande framstilling av noko
    • brukt som adverb:
      • dei er levande interesserte i moderne kunst
  3. framleis aktuell
    Døme
    • levande tradisjonar
  4. mogleg eller verd å leve i eller med
    Døme
    • her er ikkje levande

Faste uttrykk

  • ei levande legende
    ein person som er vorten ei legende (2) medan han eller ho framleis lever
    • politikaren er ei levande legende i partiet
  • i levande live
    • i levande tilstand
      • eg trudde ikkje eg skulle få sjå han att i levande live
    • i røynda
      • dei har møtt filmstjerna i levande live
  • ikkje ei levande sjel
    ikkje eit einaste menneske;
    ingen
    • eg møtte ikkje ei levande sjel langs vegen
  • levande lys
    tent stearinlys
    • vi hadde fyr i peisen og levande lys
  • levande musikk
    musikk som blir spela direkte, og som ikkje er opptak
  • levande vekt
    vekt av eit husdyr;
    til skilnad frå slaktevekt
  • meir død enn levande
    berre så vidt i live
    • da dei fann henne, var ho meir død enn levande
Artikkelside

langfredag

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt langafrjádagr

Tyding og bruk

fredag før påskedag, som blir halden heilag til minne om Jesu død
Artikkelside

mellom

preposisjon

Opphav

norrønt milli(m), mill(j)um; samanheng med middel- og mid-

Tyding og bruk

  1. på ein stad som er avgrensa på to eller fleire sider;
    jamfør imellom
    Døme
    • dei gjekk med ungane mellom seg;
    • det er langt mellom husa;
    • Finse ligg mellom Oslo og Bergen
  2. i tidsrommet som skil to tidspunkt eller hendingar frå kvarandre
    Døme
    • mellom jul og nyttår;
    • ete mellom måltida;
    • det er lenge mellom kvar gong eg ser dei
  3. i intervallet som er avgrensa av to storleikar
    Døme
    • det kostar ein stad mellom 15 og 20 kr
  4. i eit gjensidig forhold som femner om to eller fleire personar
    Døme
    • usemja mellom far og son;
    • dette får bli mellom oss;
    • mellom oss sagt;
    • det er noko mellom dei
  5. brukt for å kontrastere to storleikar
    Døme
    • velje mellom to ting;
    • samanhengen mellom arv og miljø;
    • sveve mellom liv og død
  6. blant, i lag med
    Døme
    • vere mellom vener;
    • vere ute mellom folk;
    • ho er mellom dei fremste på sitt felt

Faste uttrykk

  • falle mellom to stolar
    passe til verken det eine eller det andre
  • gå mellom
    gripe inn (og mekle)
  • lese mellom linjene
    forstå noko som ikkje er direkte uttrykt
  • mellom anna
    forutan, ved sida av;
    blant anna;
    forkorta m.a.
  • mellom borken og veden
    i ei vanskeleg stode
Artikkelside

morbid

adjektiv

Opphav

frå latin , av morbus ‘sjukdom’

Tyding og bruk

som på ein overdriven eller psykisk avvikande måte er oppteken av ulykke, sjukdom eller død;
sjukleg, usunn
Døme
  • ei morbid skildring;
  • morbid humor;
  • morbid fascinasjon
Artikkelside

mord

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt morð; samanheng med latin mors ‘død’

Tyding og bruk

  1. det å myrde
    Døme
    • gjere mord;
    • gjere seg skuldig i mord
  2. i jus: forelda nemning for overlagt drap
Artikkelside

heltedød

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

død (1, 1) som sømer seg for ein helt (1);
heltemodig død
Artikkelside

hel

substantiv ubøyeleg

Opphav

norrønt hel f ‘død, dødsrike’

Faste uttrykk

  • i hel
    • til døds;
      så ein døyr
      • fryse i hel;
      • slå nokon i hel;
      • ete seg i hel
    • i overført tyding: i så stor grad at det er på grensa til øydeleggjande
      • eg ler meg i hel;
      • kose seg glugg i hel;
      • teie nokon i hel
Artikkelside
Side 2 av 11