Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 131 oppslagsord

djup 2

adjektiv

Opphav

norrønt djúpr

Tyding og bruk

  1. som rekk langt nedetter eller innetter;
    som har botnen langt nede frå overflata eller langt inne
    Døme
    • eit djupt vatn;
    • sjøen er 80 famnar djup;
    • ein djup dal;
    • eit djupt sår
    • brukt som adverb
      • grave djupt;
      • skipet ligg djupt i sjøen
  2. i overført tyding: tung, sterk, hard, stor
    Døme
    • familien er i djup sorg;
    • noko ein må ta på djupaste alvor;
    • historia gjorde eit djupt inntrykk
    • brukt som adverb
      • ser kvarandre djupt inn i auga;
      • orda såra henne djupt;
      • vere djupt religiøs
  3. som ligg lågt på toneskalaen;
    Døme
    • ei djup røyst
  4. Døme
    • djupt mørker
    • brukt som adverb
      • djupt blå
  5. vanskeleg (å fatte);
    løynd, underliggjande
    Døme
    • eit djupt blikk;
    • eit djupt svar;
    • den gåta er for djup for meg;
    • ha ei djupare meining
  6. Døme
    • gå i djupe tankar;
    • vere ein djup natur

Faste uttrykk

  • på djupt vatn
    ta ein sjanse, risiko
    • vi kasta han eigenleg ut på djupt vatn utan å vite om han ville klare det
Artikkelside

leggsår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kronisk sår på leggen
Artikkelside

krigsbarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. barn som veks opp under ein krig;
    person fødd under ein krig
    Døme
    • krigsbarn som ikkje får skulegang
  2. person fødd under eller like etter den tyske okkupasjonen av Noreg, med tysk far og norsk mor
    Døme
    • mange av krigsbarna fekk livsvarige sår av mobbinga
Artikkelside

kreft

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå latin cancer ‘kreps’, fordi ein kreftsvulst kan likne ein kreps; same opphav som kreps

Tyding og bruk

  1. samnemning for sjukdomar med unormal cellevekst i eit organ eller vev
    Døme
    • ho fekk kreft i magen;
    • fleire enn før overlever kreft
  2. samnemning for plantesjukdomar som syner seg med sår og oppsvellingar på stamme eller greiner
    Døme
    • kreft på poteter;
    • epletreet har kreft
Artikkelside

kjøtsår, kjøttsår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sår i musklar eller mjukare kroppsdelar, utan beinskade;
jamfør kjøt (1)
Artikkelside

kutt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gjere nokre raske kutt med kniven
  2. merke etter skjering eller kutting;
    sår etter noko skarpt
    Døme
    • få kutt og risp
  3. Døme
    • stille krav om store kutt av klimagassutslepp;
    • kutt i produksjonen av råolje
  4. avskoren bit;
    Døme
    • ved sagstolen låg det att kutt
  5. Døme
    • kutt frå eit lydopptak;
    • NRK sende nokre kutt frå debatten
Artikkelside

kvapen

adjektiv

Tyding og bruk

  2. om sår: gapande
  3. Døme
    • vere kvapen i andletet
Artikkelside

kompresjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør komprimere

Tyding og bruk

  1. det å presse eller bli pressa saman
    Døme
    • høg kompresjon
  2. samanpressing av gass eller damp, til dømes i sylinderen i ein forbrenningsmotor
    Døme
    • motoren har god kompresjon;
    • måle kompresjonen
  3. samanklemming av sår, til dømes ved forbinding
  4. trykk av svulst, væske eller liknande på organ som ligg nær
Artikkelside

jodtinktur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

jodløysning i etanol, brukt mellom anna til desinfeksjon av sår
Artikkelside

jod

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

jåd

Opphav

av gresk iodes ‘fiolfarga’, etter fargen på stoffet i gassform

Tyding og bruk

  1. ikkje-metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 53 som høyrer til halogena;
    kjemisk symbol I
  2. (medisinsk) oppløysning av jod (1), særleg i alkohol (etanol);
    Døme
    • desinfisere eit sår med jod
Artikkelside
Side 4 av 14