Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 927 oppslagsord

kulturform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

form eller måte kulturen til eit folk, ei gruppe eller ein periode framstår
Døme
- ei nomadisk kulturform;
- nye kulturformer som hip-hop
foredla form av plante;
kultivar

Artikkelside

pleti

substantiv ubøyeleg

Opphav

jamfør kreti

Faste uttrykk

kreti og pleti
kven som helst;
alle slags folk

Artikkelside

plassfolk, plassefolk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

folk på eller frå ein husmannsplass

Artikkelside

plebs

substantiv hankjønn

Opphav

av latin ‘allmuge’

Tyding og bruk

nedsetjande: folk frå lågt samfunnslag;

masse (4), pøbel, pakk

Artikkelside

berekraftig

adjektiv

Tyding og bruk

som ber seg økonomisk;
lønsam
Døme
- eit berekraftig tiltak
om samfunns- og naturtilhøve med omsyn til økologi: som har berekraft (2)

Faste uttrykk

berekraftig utvikling
utvikling som gjev økonomisk vekst og betre levekår for folk i dag utan å tære på livsgrunnlaget for framtidige generasjonar

Artikkelside

all

determinativ kvantor

Opphav

norrønt allr

Tyding og bruk

heil, utan unntak;
i fullt omfang
Døme
- bruke all fritida til idrett;
- få alt høyet i hus;
- få med alle foreldra;
- det er tydeleg for all verda;
- ete opp all maten;
- i all framtid;
- all slags folk;
- han forstod ikkje alt dei sa;
- ho har vore konservativ i all si tid
i (altfor) stor mengd
Døme
- vere lei av alt bråket;
- kvifor alt dette oppstyret?
- lat oss sleppe all denne sytinga
størst mogleg, største
Døme
- med all mogleg velvilje;
- i all hast;
- det er all grunn til å nekte
kva som helst;
kvar einaste form for
Døme
- all mat er ikkje like god;
- alle ting – allting;
- all von er ute;
- det går over all forstand;
- over all forventing
kvar einaste;
kvar og ein
Døme
- ein gong for alle;
- ikkje alle dagar er like;
- alle mann på dekk!
- slik har det vore gjort i alle år;
- det er eit godt tilbod på alle måtar;
- sjå ei sak frå alle sider
- brukt som substantiv
  alle må registrere seg;
  alle var der
slutt (2, forbi
Døme
- dagen er all
brukt som substantiv i nøytrum eintal: allting (2;
det heile;
det einaste
Døme
- alt er ikkje sagt i denne saka;
- alt var betre før;
- ikkje for alt i verda!
- alt vel!
- alt i orden;
- alt eller ingenting;
- det raraste av alt;
- vere med på alt som er gøy;
- fotballen er alt for henne;
- det var alt for i dag;
- alt som var igjen
- kollektivt om folk
  alt som kan krype og gå
brukt framfor relativsetning: så mykje som
Døme
- vi sprang alt det vi orka;
- dei gjorde alt dei kunne

Faste uttrykk

all igjennom
heilt ut;
heilt igjennom
bli kald all igjennom
all PR er god PR
all (offentleg) merksemd er bra
all sin dag
all si tid;
heile livet
han var stokk konservativ all sin dag
all ting
det heile;
alt mogleg; jamfør allting (2
han styrer med all ting her;
all ting vart slik som dei ønskte seg;
da kan all ting skje
alle saman
mest om personar: alle (av eit visst tal);
dei som er rekna med
dei kom, alle saman;
kjære alle saman!
alle slag
så mange eller fleire sortar enn ventande;
all slags
alle slag varer å sjå på
alt anna enn
slett ikkje
oppgåvene var alt anna enn lette
alt i alt
i det store og heile;
til saman
alt i alt kan vi vere godt nøgde;
alt i alt var det ein fortent siger
alt mellom himmel og jord
alt mogleg
alt saman
det heile;
det som skal reknast med
du får alt saman for 100 kroner
alt som kan krype og gå
alle menneske ein kan tenkje seg (i eit bestemt område, ved ei bestemt hending)
feie all tvil til side
overtyde alle
framfor alt
meir enn noko anna;
først og fremst
i all æve
for alltid
i alle måtar
på alle vis
ein staut kar i alle måtar
i alt
til saman;
totalt
utgiftene kom på 10 000 kroner i alt
når alt kjem til alt
etter at alt er sagt og gjort
over alle haugar
langt borte;
langt av stad
på alle fire
på kne og hender
krype på alle fire
til all lykke
som vel var;
heldigvis
til all lykke vart ingen skadde
til alt hell
heldigvis
til alt hell kom dei uskadde frå ulykka
éin for alle og alle for éin
slik at kvar enkelt har fullt ansvar
éin gong for alle
slik at ein ikkje treng ta det opp att meir
seie det éin gong for alle;
betale éin gong for alle

Artikkelside

overbehandling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

behandling (1) som ikkje er naudsynt

Døme

overbehandling kan gjere folk sjukare

Artikkelside

overherredøme, overherredømme

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

øvste styresmakt, særleg over eit land eller eit folk;

overhøgd (1), suverenitet (1)

Artikkelside

lommetjuv

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tjuv som stel frå lommene til folk

Artikkelside

mest

adjektiv

Opphav

norrønt mestr

Tyding og bruk

størst i mengd, vidd og så vidare
Døme
- Ole har mest pengar av dei;
- det er Oslo som har mest folk
- brukt som substantiv: størstepart
  det meste av tida
brukt som adverb: i størst mon, i høgast grad, framfor alt
Døme
- likne mest på far sin
oftast, som regel, vesentleg
Døme
- halde seg mest heime
brukt til å lage superlativ (1 av somme adjektiv
Døme
- mest kjend;
- mest krevjande;
- mest sannsynleg
brukt som adverb, trykklett: nær på, ikkje langt frå, nesten, mesta
Døme
- mest alle;
- mest vaksen;
- mest alltid;
- det regna mest kvar dag;
- det kan eg mest ikkje tru;
- det var mest så han fraus

Faste uttrykk

for det meste
i dei fleste tilfelle;
vanlegvis
bruene er for det meste av betong
i meste laget
vel mykje

Artikkelside

Side 4 av 93

Resultat per side: