unna
preposisjon
Opphav
norrønt undan; samanheng med under (2Tyding og bruk
- bort frå;borte frå;til side for, utanom
Døme
- sleppe unna forfølgjarane;
- kome seg unna politiet;
- trekkje seg unna slåstinga;
- halde seg unna alkohol;
- lure seg, sluntre unna arbeidet
- ofte som adverb utan utfylling:
- sleppe, kome seg, trekkje seg, halde seg, lure seg, sluntre unna;
- gje seg unna – flytte seg bort;
- stå, bu eit stykke unna;
- ei mil unna land;
- styre unna (trafikken, vanskane) – gå klar av;
- bøye unna (for presset);
- gå unna – halde seg bort (frå); vike (for nokon);
- maten, varene går unna – får snøgg avsetnad;
- det går unna for unna – svært snøgt, utan stans;
- få arbeidet (fort) unna;
- gjere unna arbeidet – gjere frå seg;
- leggje, setje, flytte, gøyme noko unna – bort, ut, til side;
- ligg unna (sakene mine)!
- unna veg!
- ned frå, nedover
Døme
- det dryp unna taket;
- det søkk unna – sig lenger ned;
- gå unna bakke(n) – nedover;
- det hallar unna;
- den kalven er unna ho Staslin – er avkom av
- fram frå, til dømes om noko som har vore under
Døme
- ta stolen unna bordet
- om noko som har vore bak:
- sola kjem unna fjellet;
- neset stikk unna – fram
- i same lei som
Døme
- ro unna vinden;
- gå unna sola – med sola i ryggen
Faste uttrykk
- ale unnaale opp avkom av (til dømes ei ku)
- gå unnaikkje stå ved (avtale)
- halde unnaskilje frå det andre; leggje for seg sjølv, til side; halde tilbake; etle, reservere; ikkje rekne med