Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 138 oppslagsord

mosdyr

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mose (1 fordi dei minner om planter

Tyding og bruk

i fleirtal: rekkje (1, 2) av ørsmå dyr som lever i koloniar i vatn, særleg i havet;
Ectoprocta
Artikkelside

mot 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt móðr ‘uro i sinnet, harme, mot’

Tyding og bruk

  1. det å vere modig og uredd;
    mental styrke til å våge noko;
    sjølvtillit
    Døme
    • ha mot til å gjere noko;
    • miste motet;
    • halde motet oppe;
    • setje mot i nokon;
    • få nytt mot;
    • ta mot til seg;
    • drikke seg til mot
  2. sinnsstemning, humør;
    huglag
    Døme
    • friskt mot!

Faste uttrykk

  • ha mot på noko
    ha lyst til noko (fordi ein trur ein meistrar det)
  • meingars mot
    eigne, sterke meiningar
    • ei sterk kvinne med meiningars mot
  • til mote
    til sinns;
    med eit visst humør
    • korleis er du til mote?
    • vere ille til mote
  • vere ved godt mot
    ha god von;
    sjå lyst på situasjonen
Artikkelside

omval

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. nyval fordi det førre valet ikkje vart godkjent
  2. det å gjere om eit tidlegare val
    Døme
    • gjere omval på vidaregåande
Artikkelside

nesle

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt netlulǫgr, jamfør engelsk nettle; truleg samanheng med nett (1 fordi planta mellom anna vart brukt til nett

Tyding og bruk

plante i neslefamilien med brennhår på stengel og blad;
jamfør brennenesle
Artikkelside

nellik

substantiv hankjønn

Opphav

av lågtysk negelken, opphavleg ‘liten nagle’ (på grunn av forma på kryddernellik); tydinga ‘plante’ fordi lukta av blomstrane minner om kryddernellik

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gløggen er smaksett med nellik og kanel
  2. plante med frynsete kronblad av slekta Dianthus
    Døme
    • ein bukett rosa nellikar
  3. brukt nedsetjande: fyr (1, pode (1
    Døme
    • du er meg jammen ein nydeleg nellik
Artikkelside

niauga, niauge

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter lågtysk negenoge; namnet fordi dyret har eitt auge, ein nase og sju gjelleopningar på kvar side

Tyding og bruk

fisk av ordenen Petromyzontiformes som drikk blod av andre fiskar
Artikkelside

mjelt

substantiv hankjønn

Opphav

namnet fordi plantene gjev gode seterbeite; samanheng med mjølk

Tyding og bruk

plante i slektene Astragalus og Oxytropis i ertefamilien
Artikkelside

mjødurt

substantiv hokjønn

Opphav

av mjød , fordi blomstrane har vore brukte som krydder i mjød

Tyding og bruk

høg plante med gulkvite blomstrar av slekta Filipendula i rosefamilien
Artikkelside

misteltein

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt mistilteinn, førsteleddet samanheng med tysk Mist ‘gjødsel’, truleg fordi planta vart rekna for ein sjukeleg utvekst eller eit ekskrement på vertsplanta; etterleddet same opphav som tein (1

Tyding og bruk

liten vintergrøn busk som snyltar på lauvtre;
Viscum album
Døme
  • mistelteinen er freda i Noreg
Artikkelside

maskineri

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk; jamfør maskin

Tyding og bruk

  1. samnemning på maskinar eller maskindelar som verkar saman
    Døme
    • produksjonen stansa fordi maskineriet svikta
  2. innvikla apparat;
    samansett organisasjon
    Døme
    • valkampen er eit svært maskineri

Faste uttrykk

  • sand i maskineriet
    noko som får til dømes ein prosess eller eit arbeid til å gå tungt og trått
Artikkelside
Side 3 av 14