Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

kanal

substantiv hankjønn

Uttale

kanaˊl

Opphav

frå latin ‘renne’; av gresk kanna ‘siv, røyr’

Tyding og bruk

  1. kunstig vassveg eller stor vassleidning
    Døme
    • grave ein kanal;
    • dei reiste på kanalen fleire gonger
  2. røyr som fører væske i ein levande organisme
  3. røyrliknande holrom i vegg, golv eller tak
  4. sending frå fjernsyns- eller radiostasjon på ein bestemd frekvens
    Døme
    • skifte kanal;
    • folk ser på fleire kanalar enn dei gjorde før
  5. moglegheit til å påverke eller få informasjon
    Døme
    • kjenne dei rette kanalane;
    • halde kanalane opne inn der makta sit
  6. Døme
    • Den engelske kanalen
Artikkelside

eugenikk

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘som er av god fødsel, slekt’, først brukt av den engelske naturforskaren F. Galton, (1822–1911); etterleddet av genus

Tyding og bruk

lære om korleis ein kan gjere arveanlegg betre;
Artikkelside

kabelfjernsyn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

fjernsyn der programma blir overførte gjennom kabelnett til mottakarane;
Døme
  • sende lokale program over kabelfjernsyn;
  • få inn engelske satellittprogram på kabelfjernsyn
Artikkelside

joule

substantiv hankjønn

Uttale

jul

Opphav

etter namnet til den engelske fysikaren J.P. Joule, 1818–1889

Tyding og bruk

måleining for energi (1);
symbol J
Døme
  • 1 kalori = 4,2 joule
Artikkelside

jersey

substantiv hankjønn

Uttale

dsjøˊrsi; jøˊrsi

Opphav

etter namnet på øya Jersey i Den engelske kanalen

Tyding og bruk

glattstrikka stoff av tynt garn
Artikkelside

innlån

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å få inn ved å låne
    Døme
    • innlån av utanlandsk litteratur til biblioteket;
    • innlån av engelske uttrykk
  2. noko som er lånt inn
    Døme
    • ordforma er eit innlån
  3. pengemidlar som ein finansinstitusjon får inn
Artikkelside

kjenne seg heime

Tyding og bruk

Sjå: heime
  1. finne seg vel til rette
  2. ha full innsikt i noko;
    kjenne at ein rår fullt ut med noko
    Døme
    • kjenne seg heime i det engelske språket
Artikkelside

den anglikanske kyrkja

Tyding og bruk

den engelske nasjonalkyrkja;
Artikkelside

demme opp

Tyding og bruk

Sjå: demme
  1. stengje eller regulere elv, vatn eller liknande
    Døme
    • demme opp ein bekk;
    • demme opp for vatnet
  2. Døme
    • demme opp for påverknad frå det engelske språket;
    • demme opp for den negative folketalsutviklinga
Artikkelside

heime 2

adverb

Opphav

norrønt heima

Tyding og bruk

  1. i heimen;
    på heimstaden;
    der ein bur
    Døme
    • halde seg heime;
    • bu heime hos foreldra;
    • i går var eg heime heile dagen;
    • borte bra, men heime best
  2. i heimlandet
    Døme
    • han var heime ein snartur frå USA sist sommar;
    • ho har slått gjennom som pianist både ute og her heime

Faste uttrykk

  • høyre heime
    • ha opphavet sitt eller heimstaden sin
      • deltakarane høyrer heime i Fyresdal
    • ha plassen sin;
      passe inn
      • låta høyrer heime i rocken;
      • det høyrer ingen stad heime
  • kjenne seg heime
    • finne seg vel til rette
    • ha full innsikt i noko;
      kjenne at ein rår fullt ut med noko
      • kjenne seg heime i det engelske språket
  • treffe nokon heime
    falle i smak hos nokon
    • teatret trefte folk heime denne gongen òg
  • vere heime i
    ha full innsikt i;
    kjenne at ein rår fullt ut med noko
    • ho var vel heime i filosofien
Artikkelside
Side 3 av 5