Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

fall-lem, fallem

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør lem (1

Tyding og bruk

Artikkelside

grase

grasa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

  1. sanke, rive, skjere gras (med sigd, eller med hendene der det er ulendt)
  2. reinske for (u)gras;
    luke
    Døme
    • grase åkeren
Artikkelside

bakluke

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

dør, luke (1, 1) til bagasjerom bak på bil
Artikkelside

ugras

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. plante(r) som veks der ein ikkje ynskjer, særleg blant kulturvekstar
    Døme
    • ugraset kveke
    • særleg kollektivt:
      • det er så mykje ugras i åkeren;
      • luke (bort) ugras;
      • tyne ugras
  2. uvedkomande, mindreverdig innslag
    Døme
    • språkleg ugras – (tilfelle av) dårleg el. gale språk
Artikkelside

trekk 2

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som trekk (3

Tyding og bruk

  1. luftstraum utanfrå som eit kaldt drag lagar gjennom ei dør, eit vindauge, ein sprekk og liknande;
    (vind)drag, kjøl (2
    • gjennomtrekk;
    • sitje i trekken frå glaset;
    • trekk frå fjellet, frå havet;
    • trekk i rommet
  2. lufttilførsel
    • god, dårleg trekk i peisen;
    • stengje for trekken – stengje luke, ventil e l
Artikkelside

tomrom

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. rom, plass som det ikkje er noko(n) i eller på, som ikkje er fylt eller utnytta
    Døme
    • eit tomrom innmed veggen;
    • eit tomrom i benkerada
    • i overført tyding:
      • avisa fyller eit tomrom
  2. Døme
    • det er mange tomrom i teksta
      • tanken blir hengande i eit tomrom
  3. Døme
    • det vart eit tomrom da mor døydde
Artikkelside

spjeld

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt spjald ‘skive, tavle’

Tyding og bruk

  1. plate (luke, skive) til å stengje for eller regulere gjennomstrøyming i kanal(opning)
    Døme
    • spjeldet over peisen
  2. skovl på ein kvernkall
Artikkelside

sotluke

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

luke i brannmur eller skorsteinspipe
Artikkelside

sluse 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin exclusa av excludere ‘stengje ute’

Tyding og bruk

  1. byggverk i ei elv eller ein kanal (1) med fleire slusekammer som gjer det mogleg å heve eller lægje (2 eit fartøy frå ei vasshøgd til ei anna
  3. luke i ei demning
  4. gjennomgangsrom med dør i kvar ende

Faste uttrykk

  • opne alle sluser
    la strøyme fritt
Artikkelside

skjå 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skjár; samanheng med skine

Tyding og bruk

  1. gjennomsynleg eller gjennomskinleg hinne, særleg av magehinna frå ei ku
    Døme
    • berre ha ein skjå til glas
  2. ramme med skjå (2, 1) brukt som luke i ein glugge
    Døme
    • dra skjåen for ljoren
Artikkelside
Side 2 av 3