Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
99 treff

Bokmålsordboka 17 oppslagsord

Nynorskordboka 82 oppslagsord

gardestilling

substantiv hokjønn

Opphav

av garde (3

Tyding og bruk

  2. i visse kampsportar: forsvarsstilling med heva hender og underarmar
Artikkelside

gampe 2

gampa

verb

Tyding og bruk

springe tungt
Døme
  • gampe av garde
Artikkelside

gardist

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

soldat i garde (2, 1);
Døme
  • ein gardist i uniform;
  • seks gardistar står for flaggheisinga
Artikkelside

gardesoldat

substantiv hankjønn

Opphav

av garde (2

Tyding og bruk

soldat i ein garde (2, 1);
Artikkelside

gardekompani

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

galoppere

galoppera

verb

Opphav

frå fransk; truleg av germansk ‘laupe vel’

Tyding og bruk

  1. springe i galopp (1)
    Døme
    • hesten galopperer
  2. ri i galopp
  3. røre seg raskt;
    fare av garde
    Døme
    • ungane kom galopperande;
    • med eit hjarte som galopperer
  4. i overført tyding: utvikle seg fort
    Døme
    • prisane galopperer
    • brukt som adjektiv
      • galopperande prisar;
      • galopperande inflasjon
Artikkelside

breiside 2

breisida

verb

Opphav

av breiside (1

Tyding og bruk

i fotball: sende av garde (ball) med breisida av foten
Døme
  • ho breisida ballen i mål
Artikkelside

tutle 2

tutla

verb

Opphav

samanheng med tusse (3; eigenleg lydord

Tyding og bruk

  1. gå smått, tasse, subbe
    Døme
    • tusle av garde;
    • tusle seg inn att
  2. arbeide seint og puslete
    Døme
    • gå berre og tusle
  3. ikkje tenkje klart, røre, rote (seg) bort
    Døme
    • ho er gammal no, og tutlar mykje
Artikkelside

en garde

adverb

Uttale

ang garˊd

Opphav

av fransk en ‘i, på’ og garde ‘vakt’

Tyding og bruk

på vakt
Døme
  • stå en garde

Faste uttrykk

Artikkelside

vilje 2

vilja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vilja

Tyding og bruk

i tyding 1 sjølvstendig v, i tyding 2–5 hjelpev:
  1. ynskje, ha hug til;
    krevje (med underforstått infinitiv)
    Døme
    • korkje kunne eller vilje
    • ordtøke:
      • korleis du vil, vil eg tvert imot;
      • folket vil fridom;
      • ho ville at du skulle kome;
      • at nokon vil seg så vondt!
      • kva vil du her?
      • vilje nokon til livs;
      • vilje av garde, heim, ut;
      • vilje forbi;
      • vilje fram i verda
    • perfektum partisipp:
      • det var vilja verk;
      • vilja drap – viljedrap
  2. med infinitiv etter: ynskje, ha hug til, krevje
    Døme
    • eg vil ha mat;
    • alltid vilje vere best;
    • kva vil du gjere no?
    • eg vil i det lengste tru det
    • om ting:
      • klokka vil ikkje gå
  3. om (fram)tid: kome til å (bli eller gjere noko)
    Døme
    • det vil snart syne seg;
    • dei gamle utgåvene vil ikkje kunne brukast i lag med den nye;
    • dei vil eingong angre det
  4. i preteritum om tenkte tilfelle:
    Døme
    • det ville vere godt om han kom;
    • kva ville du (ha) gjort?
    • i ynskjande utrop:
      • gjev dei ville reise!
  5. med avbleikt tyding
    Døme
    • det vil helst gå godt;
    • eg vil tru at du kjem;
    • det vil seie – sjå seie (5)
Artikkelside
Side 5 av 9