Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
40 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

Nynorskordboka 37 oppslagsord

sy

verb

Opphav

norrønt sýja

Tyding og bruk

binde saman, feste med nål og tråd;
Døme
  • sy skjorte;
  • sy sko;
  • få sydd seg ei bukse;
  • sy fast ein knapp;
  • sy inn, om, ut ein kjole;
  • sy på maskin;
  • sy saman ei flengje i jakka;
  • kuttet i panna måtte syast;
  • sitje og sy
Artikkelside

sveittedrope

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • sveittedropane pipla fram på panna
Artikkelside

stjerne

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt stjarna, i tyding 4 frå engelsk; samanheng med astronom og stella

Tyding og bruk

  1. himmellekam som er synleg som ein lysande prikk
    Døme
    • ein klar himmel med millionar av stjerner;
    • i vest blinka ei stor stjerne
    • etter trua på at den innbyrdes stillinga til stjernene når eit menneske blir fødd, avgjer lagnaden for det mennesket
      • vere fødd under ei lykkeleg stjerne
  2. Døme
    • få eit slag så ein ser stjerner
  3. noko som liknar ei stjerne
    Døme
    • eit juletre med stjerne i toppen;
    • eit ord merkt med stjerne
    • merke på ein viss standard
      • campingplassen har tre stjerner
    • avteikn
      • ein hest med stjerne i panna
  4. vidkjend person
    Døme
    • ei ny stjerne i langrennssporet

Faste uttrykk

  • ha ei høg stjerne
    vere vel omtykt, stå høgt i kurs (hos nokon)
  • stå skrive i stjernene
    vere fastsett av lagnaden
Artikkelside

stikk 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av stikke (2 med innverknad frå tysk Stich

Tyding og bruk

  1. det å stikke;
    Døme
    • knivstikk;
    • kvefsestikk;
    • myggstikk;
    • nålestikk;
    • solstikk;
    • spadestikk;
    • hogg og stikk;
    • kjenne eit stikk i hjartet
    • merke, sår etter noko spist
      • ha fullt av stikk i panna
  2. Døme
    • koparstikk;
    • eit gammalt stikk
  3. knute som er knytt slik at han er lett å løyse
    Døme
    • halvstikk;
    • pålestikk
  4. i kortspel: kort som etter kvart utspel blir tekne inn
    Døme
    • ta alle stikka

Faste uttrykk

  • ta siste stikket
    òg: gå av med sigeren
Artikkelside

spreng

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sprengr

Tyding og bruk

  1. det å sprengje;
    noko som sprengjer på
  2. Døme
    • stundom svengen og stundom sprengen – sjå sveng
  3. utspiling
    Døme
    • ha spreng for panna, i hovudet;
    • kua hadde spreng i juret – juret var mjølkesprengt

Faste uttrykk

  • på spreng
    (arbeide) av all makt
Artikkelside

slavemerke

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

merke svide inn særleg i panna på ein slave (1, 1)
Artikkelside

skrukke 2

skrukka

verb

Tyding og bruk

lage skrukkar på;
Døme
  • skrukke panna, skallen;
  • skrukke ut ein dress
Artikkelside

skaut

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skaut, samanheng med skyte; eigenleg ‘noko som skyt fram’

Tyding og bruk

  1. hjørne på segl saman med tauet som høyrer til
    Døme
    • sitje med skaut og vol
  2. tørkle brukt som hovudplagg av kvinner
  3. hos dyr, særleg storfe: teikning øvst i panna og på issen
Artikkelside

skalle 4

skalla

verb

Opphav

av skalle (1

Tyding og bruk

støyte med panna
Døme
  • skalle ein fotball;
  • skalle nokon i andletet
Artikkelside

skalle 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skalli; samanheng med skål (1

Tyding og bruk

  1. (fram)hovud;
    Døme
    • ha rukker i skallen;
    • flytte brillene opp i skallen;
    • ha lite vit i skallen
  2. puff, støyt med panna;
    jamfør springskalle
    Døme
    • gje nokon ein skalle
  3. tørr, steinete jordrygg
  4. banke (1, 1), grunne i sjøen
Artikkelside
Side 3 av 4